زیان های قیمت دستوری در صنعت سیمان و دو راهکار + افزایش سرمایه

به گزارش دنیای معدن، علیرضا امیرفراهانی با بیان اینکه هر چه مقاومت سیمان بالاتر باشد، کیفیت بالاتری دارد به دنیای اقتصاد گفت: سازنده های بتن برای اینکه مقاومت مورد نظر تامین شود، دو راه دارند. راه اول و اصولی استفاده از افزودنی ها و تغییر طرح اختلاط است اما راه دیگر افزایش استفاده از سیمان است.

وی افزود: بتنی ها هیچ کدام از این دو راه را انتخاب نمی کنند و در عوض راه سومی انتخاب کرده اند که صرفا به سود خود و به ضرر تولیدکننده سیمان است. به این معنا که به تولیدکننده فشار می آورند سیمان را با همان قیمت اما با مقاومت بالاتر تولید کند تا مجبور به خرید بیشتر سیمان برای تامین مقاومت نشوند و از آنجا که به دلیل مازاد تولید رقابت منفی بین سیمانی ها ایجاد شده، شرکت های سیمانی تن به این خواسته نامعقول می دهند.

این مقام مسئول ادامه داد: در صنعت سیمان شاخصی به نام کلینکر فاکتور داریم که متوسط آن در دنیا در ۱۰ سال اخیر از ۹۰ به ۶۵ رسیده است. در فرآیند تولید سیمان خاک، آهک، سنگ آهن، سیلیس یا گچ را مخلوط می کنند و بعد از پخت، ماده کلینکر تولید می شود که این کلینکر سایش پیدا می کند و با افزودن مواد دیگر سیمان حاصل می شود. وقتی کلینکر فاکتور ۹۰ مطرح می شود یعنی ۹۰ درصد سیمان کلینکر و ۱۰ درصد افزودنی است و عمده انرژی مصرفی هزینه گاز برای پخت کلینکر مصرف می شود.

امیرفراهانی عنوان کرد: بنابراین وقتی کلینکر فاکتور پایین می آید انرژی کمتری مصرف می شود. این فاکتور در دنیا به ۶۵ رسیده و در ایران همچنان بالای ۹۰ است چراکه در ایران انرژی ارزان است. بر اساس شاخص سمنت اسپرد (سهم قیمت انرژی تمام شده تقسیم بر قیمت فروش) در دنیا از ۷۰ دلار قیمت هر تن سیمان، ۳۰ دلار مربوط به هزینه انرژی است. بنابراین در ایران هم به غیر از تمام هزینه ها و مواد اولیه تولید سیمان، ۳۰ دلار انرژی برای تولید هر تن سیمان مصرف می شود.

وی اضافه کرد: اما جالب است که با قیمت ۱۷ دلار یعنی حدود ۵۰ درصد قیمت انرژی مصرفی صادر می کنیم. ریشه این مشکل هم در یارانه ای است که دولت پرداخت می کند و همین امر باعث شده تا تولیدکننده سیمان سراغ کاهش کلینکر و.... نرود. میانگین مقاومت سیمان در ایران بالای ۴۵۰ است در حالی که سیمان در آلمان مقاومتی حدود ۳۷۰ دارد و برای تفاوت همین میزان مقاومت، هزینه انرژی دو برابر می شود چون برای افزایش مقاومت باید کلینکر سخت تری تولید کنیم و به دنبال آن برق بیشتری هم در بخش آسیاب مصرف شود و هزینه استهلاک بیشتری هم بر دستگاه ها وارد کنیم.

مدیرعامل سیمان لار سبزوار با بیان اینکه متاسفانه سازندگان و تولیدکنندگان بتن از وضعیت صنعت سیمان بهره برداری می کنند، گفت: اگر یارانه های انرژی برداشته شود همین ۴ تا ۵ میلیون تن سیمان صادراتی با میانگین قیمت هر تن ۵۰ دلار صادر می شود کما اینکه عراق از ترکیه به قیمت ۶۰ دلار وارد می کند.

افزایش ۵۰ درصدی صادرات

امیرفراهانی درخصوص فعالیت های آینده سیمان سبزوار توضیح داد: از روز اولی که وارد سیمان سبزوار شدم راه اندازی گمرک سبزوار را پیگیری کردم که البته مسئولان هم موضوع را دنبال می کردند اما به کندی پیش می رفت. نهایتا قبل از عید سال قبل ایجاد و افتتاح گمرک در سال جاری قطعی شد اما در جانمایی مقداری مشکل داشتند. با توجه به اینکه موضوع ایجاد استان خراسان غربی به مرکزیت سبزوار مطرح است بنابراین جانمایی به گونه ای باید باشد که سایر شهرستان ها دسترسی آسانی به آن داشته باشند. دوم اینکه باید به راه آهن و منطقه ویژه اقتصادی که قرار است در آینده فعال شود نزدیک باشد. با این دورنما مکانی را به عنوان گمرک البته بصورت موقت مشخص کرده اند که بطور کلی نقطه مثبتی برای کارخانه های مستقر در منطقه و صنایع بشمار می رود.

وی درخصوص اینکه راه اندازی این گمرک تا چه اندازه می تواند منجر به افزایش صادرات سیمان سبزوار شود، گفت: در یک سال گذشته هدف گذاری ۱۰ درصد فروش صادراتی بود که محقق شد و این اتفاق (ایجاد گمرک) می تواند صادرات را تا پایان سال مالی (شهریور ۱۴۰۰) به حدود ۱۵ درصد برساند.

هزینه های دلاری برای حمل ونقل داخلی

این مقام مسئول با اشاره به یکی از مشکلات صادرات تصریح کرد: در استان خراسان برای اینکه همه امور در مشهد متمرکز شود، قانونی باب شده که صادرات از طریق حمل ونقل ریلی از مبدا هر نقطه ای از استان صورت بگیرد، هزینه های حمل ونقل ریلی بصورت دلاری انجام می شود. بنابراین مجبوریم تا مشهد بصورت جاده ای بار را ارسال کنیم و از آنجا ریلی صادر کنیم که کار را سخت و زمان بر می کند. در حال رایزنی هستیم که فاصله ریلی سبزوار تا مشهد را بصورت تعرفه داخلی محاسبه کنند. به مسئولان هم که شکایت می کنیم عنوان می کنند تعرفه سال ۸۲ است درحالی که دلار از آن زمان تاکنون ۵۰ برابر شده و جالب اینکه قیمت سیمان ۵ برابر شده است. امیدواریم با راه اندازی گمرک سبزوار مسئولان در این رابطه تجدیدنظر کنند.

افزایش صادرات از طریق سیمان خواف

امیرفراهانی درخصوص تاثیر راه اندازی راه آهن خواف - هرات در صادرات سیمان سبزوار گفت: با توجه به اینکه حدود ۳ درصد از سهام سیمان خواف در اختیار سیمان سبزوار است به هیات مدیره ورود کردیم تا هم وضعیت خواف بهتر شود و هم سیمان سبزوار بتواند با تمام ظرفیت کار کند. با توجه به اینکه خواف خط مقدم صادرات به افغانستان است و از طرفی راه آهن خواف - هرات هم صادرات را تسهیل و ارزان تر می کند، می تواند شرایط را تغییر دهد. امروز ظرفیت این شرکت یک میلیون تن است اما فروش سال قبل ۶۵۰ هزار تن بود و امروز می توانیم ۳۵۰ هزار تن کلینکر برای صادرات به خواف بدهیم. در این صورت ۳۰ میلیارد تومان سود خالص برای خواف خواهد داشت. دوم دی ماه انتخابات هیات مدیره خواف را پیش رو داریم که در این انتخابات به دنبال هم افزایی و انتفاع سهامداران هر دو شرکت هستیم. امیدواریم از ناحیه این سودآوری کوره سیمان خواف را تکمیل کنیم و در ادامه موضوع فروش کلینکر این شرکت به افغانستان اجرایی شود.

افزایش سرمایه ۵۰ درصدی سیمان سبزوار

وی درمورد وضعیت سهام سیمان سبزوار تصریح کرد: برداشت برخی از افراد این است بازیگرانی پشت سهم وجود دارند که می خواهند سهم را از دست سهامدار خرد بیرون بیاورند اما رصد معاملات و تعداد خریدار و فروشنده و حجم معامله شده این شبهه را نقض می کند. بطور کلی در سهامداران سیمان سبزوار نوعی دو قطبی وجود دارد. سهامداران تا قبل از اردیبهشت ۹۹ که تحت هر شرایطی با توجه به قیمتی که خریداری کرده اند، سود کرده اند و در طرف مقابل سهامداران جدید که بعد از این تاریخ سهام خریداری کرده اند، حدود ۵۰ درصد متضرر شده اند و البته این ضرر به تناسب ریزش کل بازار است.

مدیرعامل سیمان سبزوار ادامه داد: با توجه به اینکه در زمان ریزش بازار، سیمان سبزوار به دلیل مجمع افزایش سرمایه سنگین حدود دو ماه بسته بود، ریزش سهام سبزوار دچار وقفه شد و به کندی صورت گرفت. نکته دیگر اینکه سیمان سبزوار هیچ شرکت حقوقی ندارد و ۴۰ هزار سهامدار قدیمی داشته که قیمت تمام شده برای آنها قبل از افزایش سرمایه ۱۰۰ تومان بوده که با احتساب افزایش سرمایه و کاهش قیمت سهم به حدود ۱۷ تومان رسیده است. طبیعی است که این گروه تحت هر شرایطی حاضر به فروش باشند اما معمولا بعد از افزایش سرمایه های سنگین سهم به تعادل می رسد که اتفاقا از مهر ماه که نماد باز شده، حدود ۴۰ درصد سهم جابجا شده و در حال کف سازی است. بنابراین اگر با متوسط بازار بسنجیم، می بینیم که ریزش کمتری داشته است و این به دلیل شناور آزاد بالای سهم است.

امیرفراهانی اضافه کرد: علاوه بر اینکه سهم از شمول ماده ۱۴۱ خارج شود و زیان انباشته هم ندارد، سال جاری قابلیت تقسیم سود هم دارد. پیشنهاد هیات مدیره تقسیم ۱۰ درصد سود طبق قانون تجارت بین سهامداران است و برنامه این است که سود انباشته بصورت افزایش سرمایه ۳۰ درصدی و سهام جایزه در سال مالی آتی عملیاتی شود تا منابع در شرکت بماند و روند سودآوری تداوم پیدا کند. ضمن اینکه بحث تجدید ارزیابی زمین و ساختمان هم باقی مانده که با توجه به اینکه امکان سند گرفتن برای ساختمان ها و سیلوها نیست، تجدید ارزیابی فعلا امکان ندارد اما تجدید ارزیابی زمین قطعا انجام می شود و احتمالا تا ۲۰ درصد هم از این ناحیه بتوانیم افزایش سرمایه داشته باشیم که در مجموع به حدود ۵۰ درصد می رسد.

۶ برابر شدن هزینه سوخت با قطع گاز

وی درباره قطع گاز و استفاده از مازوت در برخی ماه های سرد سال توضیح داد: قبلا کارخانه ها مازوت سوز بودند و از دهه ۸۰ گاز جایگزین شد. از نظر ارزش حرارتی یک لیتر مازوت با یک متر مکعب گاز برابر است. یک متر مکعب گاز را به قیمت ۱۵۰ تومان به تولیدکننده می دهند و از گذشته قرار شد چنانچه گاز قطع شود، مازوت هم به همین قیمت از درب پالایشگاه به تولیدکننده فروخته شود که با هزینه حمل قیمت به حدود دو برابر گاز می رسید اما سال جاری عنوان کردند تحویل در پالایشگاه هر لیتر ۳۰۰ تومان است که با توجه به جهش قیمت حمل و نقل این کارخانه برای هر لیتر حدود ۶۰۰ تومان هزینه حمل خواهد داشت که نهایتا حدود ۵ تا ۶ برابر قیمت گاز تمام می شود.

این مقام مسئول افزود: ضمن اینکه برای همین کار هم اعلام کرده اند باید ضمانت نامه بانکی به نرخ فوب خلیج فارس با سررسید اسفند بیاورید. برای یک ماه ۳۰ میلیون لیتر سوخت مازوت نیاز داریم و باید ۷۰ میلیارد تومان ضمانت نامه ارائه کنیم درحالی که فروش سال گذشته ۱۰۰ میلیارد تومان بوده و سال جاری به زحمت به ۲۰۰ میلیارد تومان می رسد. بنابراین در اسفند ضمانت نامه را به اجرا می گذارند و باید از اداره گاز مستندات بیاوریم که در این تاریخ که از مازوت استفاده کرده ایم، گاز قطع بوده که مابه تفاوت را برمی گردانند.

امیرفراهانی تاکید کرد: در جلسه ای که با حضور مسئولان اتاق بازرگانی و اداره گاز استان داشتیم، عنوان می کنند در قراردادها تعهد کرده ایم ۸ ماه گاز بدهیم و اگر ۴ ماه هم قطع شود در تعهد نیست. کشوری مانند چین که اصلا گاز ندارد برخی از صنایع و حتی کارخانه های سیمانی را که به دلیل قدیمی بودن آلودگی محیط زیستی بالایی تولید می کنند، تعطیل کرده درحالی که ایران منابع گاز بسیاری دارد و بعد از ۱۵ سال می گویند مصرف خانگی آنقدر زیاد شده که ۱۵ تا ۲۰ میلیون متر مکعب کم می آوریم و چاره ای جز قطع گاز نداریم. سرانه مصرف ایرانی ها حدود ۴ برابر دنیا است و اگر در ۱۵ سال گذشته سالانه ۲ درصد اصلاح الگوی مصرف داشتیم، امروز به صرفه جویی ۳۰ درصدی رسیده بودیم و مشکل کمبود نداشتیم. اما در این مدت هیچ اقدامی نشده و فقط زور به صنعت و نیروگاه ها و بعد سیمانی ها می رسد.

کمبود مصرف داریم نه مازاد تولید

به گفته وی، بطور کلی در صنعت سیمان مازاد تولید نداریم و کمبود مصرف داریم و این نشانه نبود رشد اقتصادی است. در دنیا سرانه مصرف سیمان در کشورهای صنعتی ۷۵۰ و در حال توسعه ۱۰۰۰ کیلو و در کشور چین به ۱۲۰۰ کیلو هم می رسد و اینکه در ایران سرانه ۵۵۰ تا ۶۰۰ کیلو است، نشانه این است که رشد اقتصادی نداریم. درحالی که اگر بر اساس برنامه توسعه سالانه ۶ تا ۸ درصد رشد اقتصادی داشتیم باید حداقل ۱۰۰۰ کیلو سرانه مصرف داشتیم که در این صورت حتی سیمانی برای صادرات باقی نمی ماند. بنابراین اینکه برنامه ریز در دهه ۹۰ چشم انداز ۹۰ میلیون تن را تعیین کرده به درستی بوده اما اتفاقاتی مانند تحریم و رکود اقتصادی وضعیت را تغییر داده است.

دو راهکار برای برون رفت از شرایط کنونی سیمان

مدیرعامل سیمان لار سبزوار به بیان راهکار ها برای نجات صنعت سیمان پرداخت و گفت: صنعت سیمان برای برون رفت از این شرایط چند کار را باید همزمان انجام دهد. گام اول اصلاح ساختار مالی است و این کار فقط از طریق تجدید ارزیابی ماشین آلات کارخانه های سیمان انجام می شود تا هزینه استهلاک در بهای تمام شده قرار بگیرد. مسیر دوم این است که انرژی اصلاح شود و با قیمتی که در حال حاضر صنایعی مانند اوره سازها و متانول سازها برای انرژی پرداخت می کنند، توسط سیمانی ها هم پرداخت شود و سایر شرایط مانند نرخ گذاری و صادرات هم عینا مانند آنها برای صنعت سیمان الزامی شود.