پروژه های عمرانی ، راهکار تحقق سناریوی سیمان

هر چند درباره تدوین این 4 سناریو مسئولان انجمن سیمان کشور ابراز بی اطلاعی کرده اند و معتقدند اعداد پیشنهاد شده در این سناریوها آرمانی است و صنعت سیمان به اهداف خود در افق 1404 رسیده اما آنچه در این باره حائز اهمیت است اعلام افزایش تولید برای سال های آینده در شرایطی که 80 کارخانه سیمانی با تولید افزون بر 80 میلیون تن سیمان با مشکل فروش در نتیجه رکود حاکم بر بازار ساخت و ساز مواجه هستند.

موضوعی است که در صورت اجرای بدون برنامه ریزی مدون چالش سیمانی ها را در سال های آینده افزون خواهد کرد. رشد و ارتقای جایگاه صنعت سیمان در جهان عمده ترین دلیلی است که موجب شده تدوین سناریوهای توسعه ای در دستور کار قرار گیرد. بر اساس این طرح مطالعاتی ، 4 پیشنهاد یاد شده در زمینه اجرای طرح های راکد و احداث واحدهای جدید تولید سیمان انجام شده و در هر یک از آنها، ظرفیت متناسب با رشد جمعیت کشور در افق 1404 پیش بینی شده است .

سناریوی نخست با توجه به تصمیم گیری های انجام شده با حضور کارفرمایان سیمان ، رسیدن به تولید 175 میلیون تن سیمان در افق 1404 است که با توجه به ظرفیت فعال و طرح های مهم در دست اجرا، باید 65 میلیون تن ظرفیت سازی جدید در کشور ایجاد شود. در سناریوی دوم این نکته مدنظر قرار گرفته در صورتی که روند تولید سیمان در کشور تا سال 1404 متناسب با رشد متوسط تولید سیمان جهان در 10 سال گذشته 7/2 درصد افزایش یابد، باید 170 میلیون تن سیمان در کشور تولید شود، در این صورت نیز نیاز به ظرفیت سازی جدید به میزان 60 میلیون تن در کشور خواهیم داشت .

اما در سناریوی سوم ، چنانچه تولید سیمان کشور همانند 10 سال گذشته با نرخ متوسط سالانه حدود 11 درصد افزایش یابد و این رشد تا سال 1404 نیز تداوم یابد، لازم است در افق یادشده 260 میلیون تن سیمان در کشور تولید شود که البته تحقق این رقم بعید به نظر می رسد. در سناریوی چهارم نیز تولید حداقل 135 میلیون تن سیمان در افق 1404 قبلا مطرح شده که در این صورت نیز ضرورت دارد برای احیای طرح های راکد یا ظرفیت سازی جدید حداقل به میزان 25 میلیون تن برنامه ریزی شود. کرده و به می گوید: اگر سناریویی هم طراحی شده بخش خصوصی از آن بی اطلاع است و یا حداقل نظر این بخش پرسیده نشده است . عبدالرضا شیخان اضافه می کند: ارقام ذکرشده در سناریورهای چهارگانه آرمانی است . کارخانجات ما در تولید سیمان ، به اهداف سال 1404 رسیده اند اگرچه بقیه ساختارهای این صنعت ، مانند حمل ونقل و فعالیت پروژه هایی عمرانی که باعث رشد این صنعت می شوند به این اهداف نرسیده اند. وی ادامه می دهد: پروژه های ساختمانی و ساخت و ساز در پروژه های عمرانی می توانست موتور محرکه صنعت سیمان باشد ولی در عمل ، رکود حاصل از شرایط اقتصادی جامعه امکان تولید با تمام توان و ظرفیت ایجادشده را از تولیدکنندگان سیمان گرفته است .

وی با بیان اینکه ما در بخش تولید به وظایف خود در قبال چشم انداز 1404 عمل کرده ایم ، می افزاید: بعد از سال 82 ظرفیت تولید سیمان در کشور با کمک حساب ذخیره ارزی توانست رشد بسیار خوبی داشته باشد و خود را به اهداف افق یادشده برساند و تولیدات فعلی نیاز کشور به سیمان را تا این سال جوابگو است حتی اگر رشد اقتصادی کشور 8 درصد باشد .

شیخان اظهار می دارد: در سناریویی که رسیدن به سقف تولید 175میلیون تن سیمان را پیش بینی کرده ، این رقم کاملا اشتباه است زیرا در حال حاضر 70 میلیون تن تولید سیمان داریم که 18 میلیون تن آن صادر می شود و با توجه به رکود حاکم بر پروژه های عمرانی دولتی که بیشترین مصرف کننده سیمان محسوب می شوند و با عنایت به کاهش قیمت نفت ، به نظر نمی رسد دولت برنامه خاصی برای به جریان انداختن پروژه های عمرانی خود داشته باشد. وی تاکید می کند: اعتقاد ما این است که ظرفیت سازی کافی برای تولید سیمان انجام شده و تاکنون مجوز 98 طرح اعم از راکد و فعال با ظرفیت 97 میلیون تن در کشور صادر شده که از این تعداد 54 مجوز با ظرفیت بیش از 48 میلیون تن با پیشرفت فیزیکی بالا در کشور در حال فعالیت هستند و 10 طرح با ظرفیت بیش از 8 میلیون تن نیز به پیشرفت فیزیکی 60 درصد رسیده اند اما طرح هایی که از پیشرفت فیزیکی 20 تا 60 درصد برخوردارند شامل 18 طرح می شوند که ظرفیتی نزدیک به 17 میلیون تن را به خود اختصاص داده اند اما 26 طرح نیز کمتر از 20 درصد پیشرفت فیزیکی دارند که ظرفیتی در حدود 23 میلیون تن را در برمی گیرد.

44 طرح راکد یا فاقد پیشرفت فیزیکی نیز مجوز دریافت کرده اند و ظرفیتی حدود 49 میلیون را به خود اختصاص داده اند. وی ادامه می دهد: 54 پروژه فعال با پیشرفت فیزیکی بالای 60 درصد می توانند با همین مقدار پیشرفت فیزیکی وارد مدار تولید سیمان شوند ولی به دلیل وضعیت عرضه و تقاضای سیمان و رکود حاکم ، اشتیاقی برای تولید ندارند. با این حال اگر رونق اقتصادی شکل بگیرد می توانیم 14 تا 15درصد تولید فعلی ، بدون ظرفیت سازی جدید وارد مدار تولید کرده و سرانه مصرف سیمان را از 722 کیلوگرم به ازای هر نفر تا یک هزار کیلوگرم نیز برسانیم . شیخان دبیر انجمن سیمان با اشاره به اینکه به دلیل رکود، واحدهای سیمانی به دنبال تنوع تولید نبوده اند می گوید: هرگونه ظرفیت سازی جدید، به طور مستقیم به تصمیم دولت درباره افزایش بودجه های عمرانی و ساخت و سازهای شهری بستگی دارد اما ایده آل ما این است که سالی یک کارخانه وارد مدار تولید شود. وی با تاکید بر اینکه ایران مقام چهارم تولید سیمان را بعد از امریکا، چین و هند دارد، عنوان می کند: کشورهای توسعه یافته ، از آنجایی که برای رشد مصرف سیمان ندارند به دنبال افزایش ظرفیت نیستند همچنین در کشورهای در حال توسعه نظیر ایران ، پاکستان ، عربستان و ترکیه شاهد هستیم رشد چندانی برای مصرف خود پیش بینی نکرده اند. جعفر مطیعی ، مدیر عامل سیمان دورود نیز در گفت وگو با نظر خود را درباره اجرایی بودن افق تولید در سناریوهای چهارگانه سیمانی ، چنین تشریح می کند و می گوید: در بین این سناریوها، سناریوی چهارم یعنی تولید 135 میلیون تن سیمان در سال به واقعیت نزدیکتر است اما در صورتی که شاهد رونق اقتصادی و جان گرفتن پروژه های عمرانی باشیم . وی اضافه می کند: در حال حاضر شواهد نشان می دهد سرانه مصرف سیمان در کشور زیر 400 کیلوگرم در سال است در حالی که وزارت صنعت ، معدن و تجارت برنامه ریزی خود را بر اساس 1500 کیلوگرم به ازای هر نفر بسته است در حالی که چشم انداز اقتصادی کشور، اجرای این اهداف را دست یافتنی نشان نمی دهد. وی ادامه می دهد: در ایران طرح های نیمه تمام ملی زیادی وجود دارند که به دلیل نبودبودجه ، متوقف مانده اند و تمام نشده اند، با رونق اقتصادی در کشور هر کدام از این پروژه ها مانند سدسازی ، 5 میلیون تن به مصرف سیمان در سال خواهد افزود. بنابراین به نظر می رسد با رونق و تحرک اقتصادی ، میزان تقاضا در بازار مصرف سیمان کشور افزوده و به کارخانجات سیمان جان دوباره ای دمیده شود. مطیعی با بیان اینکه صادرات نیز تا 20 میلیون تن می تواند به ظرفیت تولید سیمان اضافه کند اگرچه مشکلات خاص خود را دارد، می گوید: نگاهی به کاهش بودجه های عمرانی دولت در 10 سال اخیر، می تواند چشم انداز درستی برای مصرف سیمان در سال های 94 و 95 ارائه دهد. وی تصریح می کند: البته اجرایی شدن برخی تصمیمات کشوری نظیر استفاده از جاده های سیمانی می تواند 5 میلیون تن سیمان در سال های نخست اجرا به مصرف سیمان کشور بیفزاید. در کنار این اجرای مسکن اجتماعی در دولت یازدهم اگر از سال آینده استارت بخورد به تنهایی 6 الی 7 میلیون تن به مصرف سیمان اضافه می کند. او با اشاره به اینکه در حال حاضر 15 میلیون تن دپو کلینکر وجود دارد، می گوید: البته ذخیره کلینکر تا 10 میلیون تن طبیعی است چراکه کارخانجات سیمان باید خوراک 40 روز خود را آماده داشته باشند تا خط تولید نخوابد. وی می افزاید: اجرای طرح های عمرانی دولت و مسکن اجتماعی می تواند 90 میلیون تن به مصرف سیمان در سال اضافه کند و به این ترتیب سناریوی های یادشده می توانند قابل تحقق باشند، اگر بودجه های عمرانی را کامل اختصاص دهند رسیدن به بازار 135 تا 150 میلیون تنی امکان پذیر است .

صمت