شرایط تولید و مصرف فلز روی در بازارهای جهانی

مهرزاد منتظری
مدیر تیم تحلیلی کارگزاری آگاه و آوای آگاه
بهنام بهزادفر
مدرس کارگزاری آگاه و تحلیلگر همفکران
در چند ماه گذشته شاهد رشد قیمتی فلز روی بودیم. به گونه‌ای که این فلز اساسی در 4 ماه اخیر حدودا 20 درصد رشد داشته است. در حال حاضر این فلز اساسی در محدوده قیمتی 2300 تا 2400 دلار در نوسان بوده و بعد از رشد شتابان پیشین مقداری حالت استراحت به خود گرفته است. از سال گذشته به دلایل بنیادی انتظار این افزایش قیمت وجود داشت.در این تحلیل سعی شده در کنار بررسی نرخ روی جهانی، چشم‌انداز بلند‌مدت این فلز از دیدگاه بنیادی ترسیم شود.
کاربرد روی
فلز روی از جمله پرمصرف‌ترین فلزات غیرآهنی محسوب می‌شود، به گونه‌ای که از لحاظ مصرف بعد از آلومینیوم، مس و فولاد در رتبه چهارم از این منظر قرار دارد. عدم واکنش‌پذیری با آهن به دلیل میل ترکیبی کمتر آن، مقاومت بالا در برابر خوردگی، نقطه ذوب پایین، استحکام مطلوب، آلیاژپذیری، شکل‌پذیری و... زمینه‌های کاربرد گوناگون این فلز را فراهم کرده است که از آن جمله می‌توان از پوشش بر سطح فلزات برای جلوگیری از پوسیدگی آنها مخصوصا فولاد و کاربرد در ساخت‌وسازها، لوازم منزل، خودروسازی، کشتی‌سازی، ریخته‌گری‌های سنگین، لوازم الکتریکی‌، باتری‌سازی، کامپیوترها، تجهیزات پزشکی و... نام برد. بیشترین تولید روی مربوط به کشور چین است. این کشور هم در میزان تولید و هم در مصرف روی رتبه اول را دارد، به این دلیل معمولا هرگونه تغییرات اقتصادی این کشور بر قیمت این فلز اساسی نیز تاثیرگذار خواهد بود. میزان تولید روی در سال 2013 میلادی در بسیاری از کشورها ثابت و بعضا حتی کاهشی نیز بوده که این خود حاکی از مشکلات تولید و شرایط سخت استخراج معدنی این فلز پایه است.

قیمت روی
روند تغییرات قیمت 30 ساله روی نشان می‌دهد، قیمت این فلز اساسی مدت‌ها زیر 2000دلار نوسان کرده و معمولا بین 1000 تا 1500 دلار درجا ‌زده است. تا پیش از بحران مالی جهانی، قیمت این فلز رشد چشمگیری داشته است به‌طوری‌که در سال‌های 2006 و 2007 حتی از 4600 دلار نیز فراتر رفته و البته بعد از آن شاهد افت قیمت این محصول بوده‌ایم. قیمت روی در چند سال گذشته بعد از تجربه ریزش شدید آن تقریبا خنثی بوده، ولی در سه ماه گذشته رشد بسیار زیادی داشته است و حتی توانسته به رقم 2420 دلار هم برسد که این رقم بالاترین میزان از آگوست 2011 تا الان بوده است. بعد از حدودا 3 سال به نظر می‌رسد نرخ این فلز دیگر از حالت خنثی و نوسانی بیرون آمده باشد. هرچند در محدوده 2500 واحد مقاومت تکنیکالی دارد، اما شکست محدوده مقاومتی 2200 دلار برای فلز اساسی بسیار مهم بوده است. در نمودار همراه معاملات قیمت روی را بعد از آگوست 2011 مشاهده می‌کنید که حدودا 36 ماه حالت خنثی و کم‌تحرک داشته است و بعد از یک رشد بسیار شتابان اکنون در مرحله استراحت قرار دارد.

فرصت‌ها
تا سال 2020، سالانه رشد حدودا 6 درصد برای فلز روی پیش‌بینی می‌شود.
رشد جمعیت و رشد سطح رفاه در کشورهای شرق آسیا و در نتیجه افزایش مصرف در این ناحیه
صرفه اقتصادی در بسیاری از معادن چین تا قیمت 2000 دلار برای روی
کاهش استخراج با بسته شدن تعدادی از معادن بزرگ روی که بعید است در برخی از کشورها با استخراج معادن جدید جبران شود.
معادن جدید بسیار کند بهره‌برداری می‌شوند.
استفاده از روی در صنعت باتری‌سازی در حال افزایش است.
در این فلز اساسی فزونی تقاضا نسبت به عرضه داریم. در این میان آمارها نشان می‌دهد موجودی انبارهای بورس لندن در حال کاهش است. این روند نزولی عمدتا تحت تاثیر افزایش واردات این فلز به چین اتفاق افتاده که این رخداد حاکی از این است که هر چه موجودی انبار کم می‌شود قیمت این فلز اساسی نیز رشد می‌یابد. علاوه بر افت موجودی انبارهای بورس لندن، موجودی انبارهای بورس فلزات شانگهای نیز در حال کاهش بوده و این موضوع نشان می‌دهد که با پدیده جابه‌جا‌یی بین انبارها روبه‌رو‌ نیستیم و واقعا کمبود این فلز مشهود است.

تهدیدات
معادن جدیدی در سال گذشته میلادی و سال جاری در کانادا، پرو، بورکینافاسو و عربستان سعودی آغاز به کار کرده است که جمعا قدرت استخراج روی در این معادن نزدیک به 338 هزار تن خواهد بود.
بزرگ‌ترین‌ مصرف‌کننده روی کماکان چین است که پیش‌بینی می‌شود تا 5 سال آینده نیز همین کشور به‌عنوان بزرگ‌ترین‌ مصرف‌کننده باقی بماند. رشد اقتصادی این کشور در حال کاهش بوده و در نتیجه احتمال افت تقاضای روی از طرف چین نیز وجود دارد.

نتیجه‌گیری
با توجه به اینکه صرفه اقتصادی تولید این فلز برای هر تن حدودا 2000 دلار است، بنابراین قیمت روی در میان‌مدت پایین‌تر از این رقم نخواهد آمد، از طرفی هنگامی که نرخ این فلز افزایش یابد میزان عرضه نیز تقویت خواهد شد (همانند شرایط کنونی). با توجه به جمیع جهات می‌توان محدوده زیر 2500 و بالای 2250 دلار را فعلا از نظر بنیادی در سال جاری برای آن مناسب دانست.