ابراهیم متین سیرت کارشناس روابط عمومی: * کلامی: گفتار و نوشتار زبان یک نظام نمادین است، که دنیای بیرون را به صورت رمز و کدهای نمادین درآورده است و در حافظه ما ذخیره می‌کند. معمولا در ارتباط کلامی دو اختلال عمده ممکن است، وجود داشته باشد:
آمدگی نداشتن برای ارائه مطلب: در صورتی که فرد نداند که چه می‌خواهد بگوید ممکن است با مکث‌های بی‌مورد، کند شدن در سرعت گفتار، لکنت زبان، تکرار بی‌مورد برخی کلمات، بیان صداهای غیرگفتاری مثل: اه، ایم، و اوه باعث بی‌اثر شدن پیام‌های ارتباطی‌اش شود.
استرس: هرچند آگاهی نداشتن، خود به ایجاد استرس دامن می‌زند، اما تنها دلیل استرس فرد در هنگام سخن گفتن نیست. استرس می‌تواند ناشی از خجالتی بودن فرد یا نا‌آشنایی وی با محیطی جدید باشد. استرس با علایمی نظیر: زیر و بم شدن صدا، خشک شدن دهان، قفل شدن فک، جمع شدن بیش از حد در آب در دهان و تاثیری مانند مکث در کلام، خود را نشان دهد.
آشنایی با سیستم گفتاری انسان
حنجره: سیستم گفتاری ما اعضای حنجره تا بینی هستند. حنجره وظیفه‌ی مهمی در گفتار انسان بر عهده دارد. اندام یا عضو بدن متشکل از چند بافت است که یک عمل را انجام می‌دهند و عمل حنجره مانع از ورود غذا و مواد غیر از هوا به مجاری تنفسی تحتانی و همچنین صداسازی می‌شود. حنجره عامل تولید صداست و با تمرین‌های خاص مهارت به کارگیری آن افزایش می‌یابد. بنابراین دو نکته را در نظر داشته باشید:
صداسازی اشتباه است: حنجره‌تان را اگر بالاتر از جای معمول قرار دهید، صدای شما نازک‌تر می‌شود و بالعکس کلفت‌تر.
بلند صحبت کنید، داد نزنید: تفاوت صدای بلند و رسا را باید با داد زدن تشخیص دهید و به جای اینکه در جمع برای انتقال پیام‌ها داد بزنید، با صدای بلند صحبت کنید. فریاد زدن در چند ثانیه مخاطب را خسته می‌کند. این موضوع به ویژه در سخنرانی بسیار قابل توجه است.
*غیرکلامی: کردار و حرکت فراگرد
شکل‌گیری معنا و مبادله پیام از طریق زبان آوایی مثل: خندیدن، جیغ کشیدن و... به همراه زبان غیرآوایی مثل: حرکت دادن دست و بدن را ارتباط غیر کلامی می‌گویند.
هرچند تُن صدا، اشاره‌های بدنی و نگاه متداول‌ترین مسیر ارتباط غیر کلامی هستند، اما بو، زیور‌آلات، نحوه نشستن و راه رفتن و حتی فیطیک بدن فرد نیز می‌تواند پیام‌های به همراه داشته باشند.
مثال: در یک برنامه رادیویی، کلام گوینده پیام کلامی و لحن کلام او که می‌تواند بیانگر استرس، خوشحالی، ناراحتی و یا هر حس دیگری باشد، که پیام غیرکلامی است.
مزایای آشنایی با پیام‌های غیرکلامی و داشتن مهارت به کارگیری آن:
برقراری ارتباط با دیگران کامل‌تر و بیشتر می‌شود.
سوتفاهم و تعارض را پیشاپیش تشخیص می‌دهیم.
حمایت و توافق دیگران را در‌می‌یابیم.
زمان سخن گفتن و سکوت کردن را می‌‍‌‌شناسیم.
کارکردهای ارتباط غیر کلامی:
کارکردهای وابسته: این کارکرد به همراه ارتباطات کلامی و دیگر گونه‌های مختلف ارتباطات معنا پیدا می‌کند و به عبارتی به تنهایی دارای هویت نیستند. مانند: استفاده مناسب از لحن برای تسهیل ارتباطات کلامی
کارکردهای غیروابسته: در این کارکرد ارتباطات غیرکلامی به تنهایی و بدون ارتباط با سایر انواع ارتباط معنا پیدا می‌کند. مانند: بیان احساسات از طریق نگاه
مهم‌ترین نکته برای ارتباط این است که افراد بر پیام‌های غیر کلامی‌شان حداکثر تسلط را داشته باشند، یا به عبارتی بدن آگاهی خود را بالا ببرند. این موضوعی است که بیشتر افراد در بهره‌گیری از آن مهارت ندارند.
مقایسه ارتباطات کلامی و غیرکلامی
ارتباط کلامی/ ارتباط غیرکلامی
تک کاناله/ چندکانال
ارادی محض/ ارادی و غیر اردادی
قابلیت کم اعتماد (همیشه صادقانه نیست) قابلیت بالای اعتماد (کم‌تر غیرصادقانه است)
پیام محدود و تقریبا مشخص/ پیام نا‌محدود و نا‌مشخص
دریافت با حس شنوایی و بینایی/ دریافت با تمام حواس
توجه، شناخت و کنترل بیشتری می‌توان بر آن داشت/ توجه، شناخت و کنترل کمتری می‌توان بر آن داشت.
دیدگاهتان را بنویسید