بازگشت زغال‌سنگ به نیروگاه‌های ژاپن
دنیای معدن - استخراج زغال‌سنگ در ژاپن از سال ۱۲۶۴ خورشیدی (۱۸۸۵ میلادی) آغاز شد و تا سال ۱۳۸۱ خورشیدی (۲۰۰۲ میلادی) حدود ۴۳ معدن با ظرفیت‌های ۳۰هزار تن تا ۲میلیون تن در سال فعال بودند.
با ورود زغال‌سنگ وارداتی به بنادر با قیمت‌های پایین و به دلیل نزدیکی بنادر به نیروگاه‌های زغال‌سنگی و بالا بودن کرایه حمل داخلی، تعداد زیادی از آنها تعطیل شدند و درحال‌حاضر فقط ۳ یا ۴ معدن که در نزدیکی محل‌های مصرف در نیروگاه‌ها هستند، فعالیت می‌کنند.
مشکل پیش آمده در سال ۱۳۸۹ خورشیدی (۲۰۱۰ میلادی) برای نیروگاه اتمی فوکوشیما موجب شد ژاپن دوباره برنامه توسعه نیروگاه‌های زغال‌سنگی را بازنگری کند. این حادثه، منجر به خارج شدن تمام ۵۴نیروگاه اتمی برای بازدیدهای ایمنی و فنی شد که نتیجه آن راه‌اندازی ۸نیروگاه بود و دولت به اجبار برای رفع کمبود برق به بالا بردن ظرفیت تولید نیروگاه‌های زغال‌سنگی، راه‌اندازی نیروگاه‌های قدیمی و وارد کردن سوخت‌های نفتی و گاز(LNG) با قیمت‌های بالا برای رفع شرایط به وجود آمده، اقدام کرد.
با این شرایط، شماری از معادن زغال‌سنگ که در نزدیکی برخی نیروگاه‌ها بودند، فعال شدند که فعال‌ترین آنها در هوکاییدو در منطقه ایشی‌کاری بود و فعالیت این معادن با بالا رفتن نرخ جهانی زغال‌سنگ بیشتر شد. تشدید فعالیت استخراجی این معادن همراه با راه‌اندازی نیروگاه‌های قدیمی و بالا بردن ظرفیت نیروگاه‌های فعال زغال‌سنگی توانست کمبود برق دو نیروگاه اتمی در هوکاییدو را که برای کنترل و بازرسی از مدار خارج شده بودند و مجوز راه‌اندازی نداشتند، جبران کند و با این روش ۴۰ درصد برق مصرفی استان تامین شد. علاوه بر تامین برق هوکاییدو، این نیروگاه‌ها بخشی از نیاز استان هون‌شو را نیز تامین کرده‌اند. در این نیروگاه‌ها روزانه بیش از ۳۰۰ کامیون برای حمل زغال‌سنگ به کار گرفته شدند و قرارداد خرید سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن، با معادن نزدیک نیروگاه منعقد شد. درحال‌حاضر با توجه به فرسودگی تجهیزات نیروگاه‌ها و معادن، تلاش مسئولان باعث شده که تولید برق ادامه یابد و تولید به طور عادی مسیر خود را طی می‌کند. لازم به یادآوری است که عمر قانونی نیروگاه‌ها ۴۰ تا ۵۰ سال تعیین شده بود که با توجه به شرایط حاد ایجاد شده، دولت عمر بهره‌برداری از
این نیروگاه‌ها را به ۶۰ سال افزایش داده است. واحد شماره یک نیروگاه هوکاییدو که از سال ۱۳۴۷ خورشیدی (۱۹۶۸ میلادی) فعال بوده، قدیمی‌ترین آنهاست.
در شرایط حاضر که بیشتر کشورها دسترسی به منابع گاز و نفت دارند،
با توجه به هدف کم کردن تولید گازهای گلخانه‌ای، در حال کم کردن ظرفیت نیروگاه‌های زغال‌سنگی هستند. ژاپن با توجه به دسترسی نداشتن به این منابع، برنامه‌ای ۲۰ ساله را برای توسعه نیروگاه‌های زغال‌سنگی برنامه‌ریزی کرده و در ۲سال گذشته نیز ۲نیروگاه جدید زغال‌سنگی را راه‌اندازی کرده است. این کشور برای ۱۰ سال آینده ۳۶ نیروگاه زغال‌سنگی جدید را در برنامه و در دست ساخت دارد، به صورتی که در سال ۱۴۰۹ خورشیدی (۲۰۳۰ میلادی) سهم تولید برق از زغال‌سنگ به ۲۶ درصد خواهد رسید. دلیل اصلی این تغییرات بیشتر به حادثه فوکوشیما باز می‌گردد که بر اساس برنامه‌ریزی پیشین باید در سال ۲۰۳۰ میلادی، تولید برق اتمی به ۵۰ درصد برسد اما با این اتفاق شرایط سوخت برای تولید برق به اجبار تغییر می‌کند، به طوری که در سال ۱۳۹۳ خورشیدی (۲۰۱۴ میلادی) سهم زغال‌سنگ و گاز مایع، تامین‌کننده ۳۱ درصد تولید برق ژاپن بوده است. در هر حال برنامه دولت ژاپن برای سال ۲۰۳۰میلادی، راه‌اندازی تعدادی از نیروگاه‌های اتمی است. سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید انرژی ۲۲ تا ۲۴ درصد است. در نتیجه سهم زغال‌سنگ، نفت و گاز در تولید انرژی حدود ۵۷ درصد است که نمی‌تواند مصوبه‌ها
و تعهدات زیست محیطی کشور ژاپن را تامین کند.
بهرام فرزاد / کارشناس زغال‌سنگ
دیدگاهتان را بنویسید