عربستان می خواهد به جای نفت، فولاد صادر کند!

صادرات غیر نفتی در دستورکار عربستان

عربستان بر اساس سیاست گذاری های کلان خود در نظر دارد تا ظرف 10 سال آینده وابستگی خود به درآمدهای صادراتی نفت را کاهش دهد و به جای آن صادرات غیر نفتی از جمله فولاد را در دستور کار خود قرار دهد. رشد قابل توجه تقاضای فولاد و افزایش تولید آن باعث خواهد شد که عربستان سعودی تا سال 2025 بیشترین رشد ظرفیت تولید فولاد و شاید بزرگ ترین بازار مصرف فولاد در خاورمیانه شود. در حال حاضر صنعت فولاد عربستان سعودی وابسته به واردات بوده و نیمی از نیاز فولاد این کشور از واردات تأمین می شود، اما از سال 2025 که کارخانجات جدید فولاد سازی عربستان وارد مدار تولید شوند، نیاز وارداتی این کشور کمتر خواهد شد.

با توجه به برنامه های آتی این کشور در زمینه توسعه زیرساخت ها، صنایع فولاد عربستان سعودی نیز بیشتر به سمت تولید محصولات صنعتی تمایل دارد تا ساختمانی؛ به گونه ای که در حال حاضر این کشور برنامه هایی برای تولید مقاطع سنگین و ریل راه آهن دارد. پروژه راه آهن «پل زمینی» که همچون پلی، شهر جده در کنار دریای سرخ را به شهرهای دمام و جوبیل در کنار خلیج فارس مرتبط می سازد از جمله این پرو ژه های زیرساختی به شمار می رود. هدف اصلی از تأسیس این خط راه آهن جابه جایی سنگ آهن و فولاد بین بنادر استان های غربی و شرقی عربستان است.

پروژه های ساخت و ساز یکی دیگر از منابع مصرف فولاد در این کشور هستند و سهم بزرگی از تقاضای فولاد را در بر می گیرند. در حال حاضر تقاضا برای فولاد در عربستان سعودی تقریبا 12 تا 14 میلیون تن در سال است. ظرفیت فعلی شرکت های تولیدکننده فولاد خام سعودی 8 میلیون تن در سال است و پیش بینی می شود تقاضای محصولات فولادی برای پروژه بزرگ دولتی، حمل ونقل (شبکه راه آهن جنوب به شمال و خط مترو شهر مکه و ریاض و جده) و مهم تر از همه پروژه های مسکن، افزایش قابل ملاحظه ای داشته باشد. پروژه های لوکسی مانند «برج جده»، مجموعه ای با ارتفاع حدود 1007 متر که با 200 طبقه به عرش جهان شهرت دارد (این برج اولین ساختمان دنیا است که ارتفاع آن از مرز 1 کیلومتر می گذرد)، نیز در عربستان در حال احداث است. این پروژه بلندپروازانه و پروژه هایی از این دست عامل رشد مصرف فولاد در بخش ساخت و ساز در این کشور هستند.

تولید فولاد خام در عربستان مانند سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس به دلیل دسترسی به منابع ارزان انرژی و گاز طبیعی، بر پایه احیای مستقیم و استفاده از آهن اسفنجی شکل گرفته است. تکنولوژی تولید فولاد خام عربستان به صورت ریخته گری پیوسته است و 100 درصد تولید با استفاده از کوره های الکتریکی (EF) انجام می شود. میانگین تولید آهن اسفنجی عربستان نیز حدود 5 میلیون و 500 هزار تن است که عمده آن صرف تولید فولاد خام در این کشور می شود و تجارت آن مقداری ناچیز است. عربستان بعد از ترکیه و ایران در رده سوم تولیدکنندگان خاورمیانه قرار دارد.

سهم کشورهای منطقه از تولید کل فولاد خام

عربستان سعودی طی سال 2010 تا 2016 با تولید میانگین سالانه 5 میلیون و 400 هزار تن، به طور میانگین 8 درصد از تولید فولاد خام خاورمیانه (با احتساب ترکیه) را انجام داده است. با صرف نظر کردن از کاهش اندک تولید در سال 2015، تولید فولاد خام طی 7 سال اخیر در این کشور روند ثابتی داشته است. عربستان در سال های اخیر با مشکلات فراوانی برای توسعه پروژه های بزرگ خود مواجه بوده است. براساس گزارش های رسمی عربستان، یکی از پروژه های بزرگ 3 میلیارد دلاری فولاد این کشور که قرار بود در «شهر اقتصادی شاه عبدالله» ساخته شود، در سال 2013 لغو شد. در همان سال، گروه سابیک تصمیم به سرمایه گذاری 2.4 میلیارد دلاری در 2 پروژه فولادی داشت ولی با انجام مطالعات امکان سنجی بیشتر، این برنامه به حالت تعلیق درآمد.