135924

قراضه، رمز برقراری توازن در زنجیره فولاد

دنیای معدن - در ایران به دلیل پایین بودن سرانه مصرف فولاد، نگرانی ها بابت تامین قراضه مورد نیاز چه در حال و چه در افق ۱۴۰۴ افزایش یافته است.

مهرشاد خمسه، کارشناس حوزه فولاد در یادداشتی که به خبرگزاری مهر ارسال کرده، آورده است: قراضه یکی از عناصر بسیار مهم در تولید فولاد به حساب می آید. موضوع قراضه در دنیا به دلیل محدود بودن منابع و همچنین افزایش روزبه روز قیمت آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از طرفی در کشور ایران به دلیل پایین بودن سرانه مصرف فولاد نگرانی ها بابت تامین قراضه مورد نیاز چه در حال و چه در افق ۱۴۰۴ افزایش یافته است.

سرانه مصرف فولاد در دنیا به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی کشورها محسوب می شود. ایران با سرانه مصرف فولاد حدود ۲۰۰ کیلوگرم کمی بالاتر از متوسط دنیا قرار دارد، اما در مقایسه با کشورهای توسعه یافته راه طولانی پیش رو است. مهمترین علت آن عمر مفید محصولات است. به عنوان مثال یک ساختمان در کشور چین بعد از ۷ سال تخریب می شود اما این عدد در ایران حدود ۳۰ سال است. یا در کشور کره جنوبی که بالاترین سرانه مصرف فولاد دنیا را دارد، یک خودرو بعد از نهایتا ۷ سال اسقاط می شود در حالی که خودرو های ۱۵ ساله به راحتی در ایران تردد دارند. این بازه طولانی سبب پایین آمدن سرانه مصرف خواهد شد.

در رابطه با میزان تولید قراضه در کشور آمارهای ضد و نقیض فراوانی وجود دارد. با فرض سرانه بازیافت فولاد ۲۵ کیلوگرم و جمعیت ۸۰ میلیون نفری حدود ۲ میلیون تن قراضه در کشور تولید می شود. این در حالی است که نیاز فولادسازان کشور در حال حاضر حدود ۳ تا ۴ میلیون تن است. با این وجود به طور متوسط حدود ۱.۵ میلیون تن کسری قراضه در کشور وجود دارد که باعث شده فولادساز درصد آهن اسفنجی را در کوره بالا ببرد. این موضوع هم در کوتاه مدت و هم در دراز مدت اثرات منفی بر زنجیره فولاد ایران خواهد گذاشت. با کاهش مصرف قراضه به ناچار مصرف آهن اسفنجی و به تبع آن مصرف سنگ آهن که منبعی تجدید ناپذیر است افزایش خواهد یافت. با ادامه روند فعلی و همچنین صادرات بی رویه سنگ آهن، معادن ما بعد از افق ۱۴۰۴ برای مدت کوتاهی (حدود ۱۰ سال) پاسخگوی نیاز کارخانجات فولادسازی خواهند بود.

کمبود قراضه به تنهایی می تواند تمامی محاسبات زنجیره فولاد برای دستیابی به افق را بر هم بزند. در ایران به غیر از کوره های القایی که تقریبا ۱۰۰% از قراضه استفاده می کنند، در کوره های قوس و بلند به طور متوسط حدود ۱۰درصد قراضه مصرف می شود. لازم به ذکر است که این عدد در اکثر کشورهای فعال فولادی به طور متوسط ۴۰% می باشد. به منظور تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ با فرض مصرف قراضه حدود ۲۰% کوره، تقریبا ۱۱ میلیون تن قراضه در کشور مورد نیاز خواهد بود. طبق پیش بینی های انجام شده اگر سرانه بازیافت قراضه در افق ۱۴۰۴ حدود ۴۰ کیلوگرم و جمعیت کشور حدود ۹۰ میلیون نفر باشد حدود ۳.۶ میلیون تن قراضه تولید خواهد شد که به هیچ عنوان نمی تواند پاسخگوی نیاز چشم انداز فولادی باشد. به همین دلیل می بایست تمهیدات ویژه ای در این خصوص در نظر گرفته شود.

نکته جالب توجهی که وجود دارد بی تفاوتی مسئولان به موضوع قراضه است. طبق بررسی های انجام شده تقریبا اکثر قراضه های آهنی مشمول تعرفه ۵ درصدی واردات هستند. به چه دلیل کالایی که در داخل کشور با کمبود مواجه است و تقاضای بالایی دارد و همچنین ارزش افزوده حاصل از آن (تولید فولاد) بالاست مشمول تعرفه ۵ درصدی است؟ این در حالی است که در سال ۹۵ تعرفه واردات قراضه که در آن زمان تقاضای بالایی داشته ۱۵ درصد بوده است.

دولت می بایست در سال حمایت از کالای ایرانی و تولید داخل، واردات انواع قراضه به داخل را بدون اعمال تعرفه تسهیل نموده و همچنین صادرات قراضه های مورد نیاز فولادسازی را ممنوع کند. متاسفانه بازار قراضه به جای اینکه در کنترل دولت باشد در دست دلالانی است که قراضه را با قیمت نازل خریداری کرده و با سود بالایی به کشورهایی نظیر ترکیه صادر می کنند. از طرفی بهتر است دولت در اعمال سیاست های تعرفه ای به صورت دینامیک عمل کرده و در هر شرایط زمانی با رصد بازار داخلی و خارجی به وضع قوانین تعرفه ای بپردازد.

از اقدامات مهم دیگر که می بایست جهت رسیدن به چشم انداز فولادی مدنظر قرار داد شناسایی بازارهای خارجی قراضه به منظور واردات این ماده ارزشمند می باشد. اخیرا با تداوم جنگ تجاری ایالات متحده به عنوان بزرگترین صادرکننده قراضه دنیا با کشورهای آسیایی و حمایت از فولادسازان داخلی، مصرف قراضه در ایالات متحده افزایش یافته و میزان صادرات این کشور به طرز چشمگیری کاهش پیدا کرده است. با کاهش عرضه این ماده و تداوم افزایش تقاضا، قیمت این ماده در حال افزایش است و به مرز ۳۶۵ دلار به ازاء ۱ تن نیز رسیده است.

بنابراین تامین کسری قراضه کشور کار آسانی نبوده و نیازمند ایجاد ارتباط قوی با صادرکنندگان آن می باشد. لازم به ذکر است رفع معضل قراضه موجب کاهش استفاده از منابع سنگ آهن و ایجاد توازن در زنجیره فولاد خواهد شد در صورتی که: ۱- واردات بدون اعمال تعرفه تا جبران کسری داخل انجام شود ۲- سیاست هایی جهت افزایش سرانه مصرف فولاد اتخاذ شود.

دیدگاهتان را بنویسید