135681

«انقلاب معدنی» در راه است/ خیز برای تشکیل وزارت «معادن و صنایع معدنی»/ سردمدار خام فروشی در بخش معادن خود دولت است/ ظرفیت حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومانی حوزه معادن برای اقتصاد/ در حوزه اکتشاف عقب هستیم

دنیای معدن - «توسعه اکتشاف و تامین پایدار اطلاعات پایه»، «بهبود فضای کسب و کار بخش معدن و صنایع معدنی و رشد تولید»، «توسعه بازار، صادرات غیر نفتی و مدیریت واردات»، «سرمایه گذاری وافزایش ظرفیت و جذب سرمایه گذاری» و «آموزش، توسعه پژوهش های کاربردی و ارتقاء فناوری» پنج محوی است که در نقشه راه معدن و صنایع معدنی لحاظ شده است.

«منابع طبیعی باارزشی در کشور ما وجود دارد که امروز بدون اینکه ارزش افزوده ای داشته باشد، به خارج فروخته می شود؛ یکی از آن ها نفت و گاز است. من سال گذشته در همین جلسه گفتم که ما در موجودی نفت و گاز بر روی هم، در دنیا اوّلیم؛ یعنی هیچ کشوری به قدر ایران عزیز ما مجموعاً نفت و گاز ندارد؛ در گاز اوّل، در نفت چهارم و در مجموع این ها -حجم مجموع نفت و گاز- اوّل در همه ی دنیا [هستیم]. این خیلی ظرفیّت مهمّی است؛ امکان بسیار مهمّی است؛ اینکه دشمن میخواهد به هر قیمتی تسلّط خود را و قیمومیّت خود را بر این کشور اعمال کند، به خاطر همین ثروت ها است. این [نفت و گاز]یکی از منابع باارزش کشور است، [به علاوه ی]فلزّات فراوان و باارزش، مراتع، جنگل ها و امکانات فراوان دیگر. اگر از این ظرفیّتها استفاده بشود، اقتصاد ایران در میان بیش از دویست کشور جهان، بین دوازده کشور اوّل قرار خواهد گرفت؛ اگر با ابتکار جوانها، با حضور جوانها، با حضور مدیران فعّال و پُرکوشش ان شاءاللّه بشود از این امکانات استفاده کرد، اقتصاد کشور در میان دوازده اقتصاد اوّل همه ی دنیا قرار خواهد گرفت و از همه جهت پیشرفته خواهد شد که امروز البتّه این جور نیست». این جملات بخشی از فرمایشات حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در نخستین روز سال ۱۳۹۷ در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی است که با علم به وجود چنین ظرفیت­ هایی در ایران عزیز عنوان شده است.

مجلس شورای اسلامی به عنوان «ریل گذار حرکت دولت» نقش اساسی در جهت دهی به حرکت اقتصادی کشور - به شرط نظارت دقیق - دارد. چه آنکه اصل هفتاد و یکم قانون اساسی تصریح دارد مجلس شورای اسلامی در عموم مسائل در حدود مقرر در قانون اساسی می تواند قانون وضع کند.

یکی از این حوزه ها، حوزه معادن کشور است که به باور برخی ها نه تنها عزمی جدی برای استفاده بهینه از این مواهب خدادادی نیست بلکه نظارت سفت و سختی هم به همین مقدار درآمد حاصل از معادن وجود ندارد. اهمیت موضوع زمانی مشخص می شود که بدانیم در حال حاضر حدود ۵ هزار و ۶۰۰ معدن در کشور داریم که بیش از ۲ هزار معدن غیر فعال هستند و یا اینکه آورده فعلی حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی معادن و محصولات معدنی به اقتصاد کشور می تواند تا ۵ برابر یعنی به حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کند.

درباره کم و کیف وضعیت معادن و سرنوشت درآمد منابع حاصل از این حوزه با «استاد تمام دانشگاه تهران»، «رئیس فراکسیون معدن مجلس شورای اسلامی» «رئیس کمیته معدن کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی»، «عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی»، « نائب رئیس کمیسیون مشترک اصلاح ساختار دولت» و «عضو شورای مرکزی فراکسیون «نمایندگان ولایی» مجلس شورای اسلامی» به گفت وگو نشستیم.

معادن؛ منابعی برای توسعه
آقای اسماعیلی بدوا از اینکه وقت خودتان را در اختیار خبرگزاری میزان قرار دادید سپاسگزارم. مقام معظم رهبری اول فروردین سال ۹۷ در جوار حرم رضوی ضمن ذکر ظرفیت های مختلف کشور به فلزّات فراوان هم اشاره داشتند. همین موضوع را مطلع بحث قرار می دهم. آیا می توان روی معادن به عنوان یک منبع درآمد برای اقتصاد کشور حساب باز کرد؟
اسماعیلی: متقابلا از شما و همکارانتان برای برگزاری این جلسه تشکر می کنم. واقعیت این است که در کشور ما از حیث منابع بعد از نفت، این معادن هستند که ارزش و اعتبار خوبی دارند و می شود روی آن ها برای توسعه کشور حساب کرد. علت این مسئله این است که موقعیت ایران از حیث زمین شناسی در یک کمربند و یا نوار معروفی به نام آلپ- هیمالیا قرار دارد که در واقع همه کشور هایی که در این کمربند قرار دارند به دلیل موقعیت خاص زمین شناسی شان، صاحب معادن و ذخایر خوبی هستند. البته به دلیل قرار گرفتن در این موقعیت است که گاه و بی گاه هم بلای طبیعی از جمله زلزله نصیب ما می شود بنابراین همان طور که قرار گرفتن بر روی این کمربند زیان هایی دارد، عواید زیاد هم دارد. ضرر و زیان های این موقعیت طبیعی است و ایجاد می شود و هر از چند گاهی هم اتفاق می افتد منتها دراین شرایط دیگر باید خودمان به دنبال سود و منافع این منطقه جغرافیایی بیفتیم. به عنوان مثال کشور شیلی بیشترین مس دنیا را دارد که با بهره گیری از این موقعیت به سود دست یافته است بنابراین ما از حیث پتانسیل مواد معدنی، کشوری هستیم با پتانسیل بالا، اما برای اینکه این پتانسیل ها استفاده کنیم ابتدا باید گامی در جهت بحث اکتشاف برداریم؛ شما اگر قرار باشد از زمینی که در اختیار دارید گندمی برداشت کنید ابتدا باید بذر بکارید، آبیاری کنید و نهایتاً به برداشت محصول دست پیدا کنید. نسبت اکتشاف به برداشت معادن هم به همین شکل است یعنی ما باید در ابتدا هزینه هایی را برای اکتشاف داشته باشیم تا این مسئله منجر به کشف ذخاری جدید ما شود.

وجود عناصر جدول مندلیف در ایران
در حال حاضر چند نوع ماده معدنی در کشور ما شناسایی شده است؟ و ما چه نوع معادنی داریم و به ترتیب کدامیک بیشترین ذخایر را دارد؟
اسماعیلی: باید بگوییم که بیشترین عناصری که در جدول مندلیف است در ایران شناسایی شده اند، اما همه آن ها این طوری نیستند که بشود در قالب معدن از آن ها بهره برداری کرد. ما امروز می توانیم در بحث معادن سنگ آهن، مس، سُرب و روی، طلا، کرومیت، زغال سنگ و از جمله عناصر غیرفلزی سنگ آهک، گچ، نمک، و سیمان برداشت کنیم.

پس در ۱۰ نوع ماده معدنی بیشترین استخراج را داریم
اسماعیلی:بله.
در زمنیه این ۱۰ عنصر معدنی به مرحله اکتشاف و استخراج هم رسیده ایم؟
اسماعیلی: بله. درباره این عناصری که برشمرده شد هم بحث های اکتشافاتی انجام شده و هم در حال استخراج این منابع هستیم و هم به اصطلاح بعضاً فرآوری و ایجاد صنایع معدنی آن ها را انجام می دهیم.

در آمدزایی ما از معادن کشور چقدر است؟
اسماعیلی: رقمی حدودا ۱۰۰ هزار میلیارد تومان در سال درآمد بخش معادن و محصولات معدنی ماست.

ظرفیت افزایش ۵ برابری
فرمودید این درآمدزایی در شرایط فعلی ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است که اگر به این بخش توجه بیشتری شود قابلیت بیشتری خواهد داشت. در صورت توجه چقدر منابع حاصل می شود؟
اسماعیلی: آورده فعلی ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی معاون و محصولات معدنی به اقتصادی کشور می تواند تا ۵ برابر یعنی به ۵۰۰ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کند.

متأسفانه در بسیاری از موارد ماده معدنی را به ارزش افزوده تبدیل نمی کنیم و دست به خام فروشی می زنیم
اسماعیلی: بله ولی در برخی از قسمت ها پیشرفت های نسبتاً خوبی داشتیم به عنوان مثال بخشی از سنگ آهن ما در حال حاضر به کنسانتره و نهایتاً به شمش فولاد تبدیل می شود.

دیگر در چه مواردی واد معدنی را به فرآوری تبدیل می کنیم؟
اسماعیلی: مس، سنگ آهن، سرب و روی در داخل کشور به محصول نهایی تبدیل می شوند.

در حوزه اکتشاف عقب هستیم
در بحث اکتشافات معدنی در کجا ایستاده ایم؟
اسماعیلی: امروز در بحث اکتشافات معدنی عقب هستیم و امروز مهم ترین راه اکتشافی بحث ژئوفیزیک هوایی است لذا ما فاصله خطوط هوایی مان در ایران حدود ۷ کیلومتر است این در حالی است که در افغانسان ۴۰۰ متر و در کانادا ۲۵۰ متر است که این خود نشانی از بی توجهی ما به بحث اکتشاف است. یعنی ما هنوز ذخایر مهمی را داریم که هنوز آن ها را اکشف نکرده ایم و کار هایی را هم که انجام داده ایم اکتشافات سطحی بوده است نه عمقی.

یعنی ما یک مورد اکتشاف در عمق هم نداشته ایم؟
اسماعیلی: در یک مورد فقط شرکت ایمیدرو در استان یزد اقداماتی را درعمق ۱۵۰۰ کیلومتری کرده است که ما در این اکتشاف به ذخایر بزرگ سنگ آهن دست پیدا کردیم که اطلاعات اولیه می گوید این سنگ آهن بیش از ۲ میلیارد تن است که این نشان می دهد اکتشافات ما بسیار کم بوده است.

۵ میلیارد تن سنگ آهن
در حال حاضر کل سنگ آهن موجود کشور بچه میزان است؟
اسماعیلی: کل سنگ آهن موجود ما حدود ۵ میلیارد تن است که ۲ میلیارد تن اکتشاف شده به این رقم اضافه می َشود و این خودنشان می دهد ما در بحث اکتشافات خیلی عقب هستیم.

دیدگاهتان را بنویسید