135621

رنج معدن

دنیای معدن - بارها در سخنرانی مسئولان مطرح شده که در ایران پتانسیل های معدنی بالایی وجود دارد، اما سوال پیش روی همین مسوولان این است که اگر در ایران پتانسیل معدنی و ذخایر بالایی وجود دارد پس چرا ایران به جایگاهی که شایسته بوده نرسیده است؟

غلامرضا حمیدی انارکی در این یادداشت آورده است: معدن از اکتشاف و استخراج تا فرآوری و تبد یل صنایع معدنی را شامل می شود. اما ما تنها در بخش های محدودی در سطوح استاندارد جهانی و جایگاه اصلی مان در رقابتهای جهانی رسیده ایم.

بررسی ها نشان می دهد که روند برنامه ریزی و سیاست گذاری ها به این شکل تعریف شده که دولت های هشت ساله به قدرت می آیند و در دوره حضورشان در قدرت همه چیز رنگ وبوی د یگری می گیرد و با رفتن آن دولت دوباره همه چیز در دولت بعدی تغییر می کند، این یعنی فقدان استراتژی، مشکلی که بدنه معدن از آن رنج بسیار برده و گاهی اوقات به کلافی سر درگم تبد یل شده است.

پیامد این تصمیم گیری های فصلی این است که ما مدام در برخوردها و برنامه های سلیقه ای هشت ساله درجا می زنیم و هر بار به امید آمدن دولتی د یگر می نشینیم. این اشتباه است، سیاست گذاری های صنعت باید در برنامه های بالادستی و چشم اندازهای توسعه لحاظ شده و تابع تغییر سیاستها نباشد.

برنامه ریزی در صنعت باید به شکلی پیش رود که وزیر حق تخطی از محورهای اصلی برنامه توسعه را نداشته و تنها خود را ملزم به اجرای برنامه توسعه ای بداند. البته بهره مندی از تجارت جهانی در زمینه کنار آمدن سیاست و اقتصاد می تواند تاثیرگذار باشد، چنانچه در همه کشورها احزاب قدرتمند چند سال به چند سال در صحنه قدرت سیاسی جا به جا می شوند و کماکان احترام به برنامه های توسعه ای مصوب سرجای خودش قرار دارد.

معضل دیگر در توسعه معادن مربوط به اکتشاف است. نگاه به بخش اکتشاف، برای متولی ما سنتی است و متاسفانه آموزش های اولیه در این زمینه ارایه نمی شود. متولی امر معدن در ایران باید نسبت به زمان، ثروت و پتانسیل های نهفته درون کشور آگاه باشد و به رشد و تقویت آن کمک کند.

متاسفانه ایراد این است که متولی ما در تئوری گیرکرده و نمی تواند وارد سرمایه گذاری و شناخت جامع د یگر حوزه ها شود. حالآنکه متولی های معادن در کشورهای توسعه یافته مدام در حال آموزش اولیه اند، اما در کشور ما گاهی حتی تصمیم های مثبتی هم گرفته می شودکه هیچگاه به مرحله عمل در نمی آید.

توسعه معادن حتما شکل گیری با شکل گیری کنسرسیوم ها می تواند در توانمندسازی هر چه بیشتر بخش خصوصی موثر باشد. باید بتوانیم منافع ملی را در بلندمدت حفظ کنیم و این به جز با ورود بخش خصوصی مهیا نخواهد شد.

باید به سمتی حرکت کنیم که واگذاری ها بر اساس شایسته سالاری انجام شود نه روابط. همچنین دولت باید جلوی هرگونه رانت در این بخش را بگیرد.

یعنی نباید در سایه نبودِ بخش خصوصی قدرتمند، برخی امتیازات ویژه نصیب شرکت های خصولتی شود. البته خوشبختانه به دلیل قانون مداری در بخش معدن پد یده رانت خواری در مقایسه با د یگر صنایع در این صنعت به ندرت د یده می شود و تنها انتقاد وارد شده هم رد د یون شرکتهای دولتی می توان جستجو کرد.

دیدگاهتان را بنویسید