کارکرد عادلانه اجزای زنجیره فولاد با ایجاد کمیته بازار
دنیای معدن -حوزه سنگآهن در چند سال گذشته با چالشهای بسیاری در زمینه نرخ «بازار جهانی» روبهرو بود؛ اتفاقی که توانست به برخی معادن کوچک و متوسط آسیب وارد کند اما در این میان تامین مواد اولیه برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ موضوع دیگری است که پیش روی فعالان این حوزه قرار گرفته است.
در واقع نخستین حلقه این زنجیره ارزش از تولید سنگآهن آغاز میشود و در نهایت به محصولات نهایی میرسد، به همین دلیل باید تعادل میان این حلقهها برقرار باشد تا افراد بتوانند به راحتی در آنها فعالیت کنند. یکی از موضوعهایی که میتواند به فعالیت عادلانه حلقههای زنجیره کمک کرده و راهکارهایی برای مشکلات موجود در این حوزه پیدا کند، تشکیل کمیته بازار است.
حل مشکلات به کمک کمیته بازار
رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن ایران درباره ایجاد کمیته بازار گفت: بحث آهن و فولاد در کشور یک موضوع کلان بوده و بهاندازه کل مساحت کشور است. همانطور که میدانید معادن سنگآهن در کل کشور پراکنده هستند و بهرهبرداران زیادی در قالب بخش خصوصی و معادن بزرگ دولتی و نیمه دولتی در حوزه اکتشاف، تولید و استخراج این ماده آهنی فعال هستند که ماده خام کشور به شمار میرود. مهرداد اکبریان افزود: فولادسازی یکباره انجام نمیشود یعنی شامل اکتشاف، استخراج، بهرهبرداری، کنسانتره، گندله، تولید آهن اسفنجی و تولید شمش شده و سپس تبدیل به محصولات نهایی مانند تیرآهن، ورق و... میشود. وی افزود: به دلیل شرایط ویژهای که در کشور وجود دارد، سرمایهگذاران و به ویژه کسانی که به تازگی وارد این چرخه میشوند، علاقهمند هستند به میزان سرمایه در اختیار و تکنیکی که دارند، در یکی از حلقههای یاد شده فعالیت کنند یا در نهایت در ۲ حلقه از موارد یاد شده حضور داشته باشند.
اکبریان ادامه داد: موضوعی که در این میان مطرح میشود آن است که وقتی نتوانیم شرایط خرید و فروش و دادوستد را بین این اجزا به درستی مدیریت و ترسیم کرده و عدالت را بین این حلقهها رعایت کنیم، روابط آنها به خطر افتاده و این حلقه گسسته میشود و در نهایت تولید فولاد در کشور به خطر میافتد. رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن ایران اظهار کرد: اگر برای تولید فولاد، یک دورنمای بسیار بزرگ و بلندپروازانه در نظر بگیریم، مسائل مربوط به قیمتگذاری و شفافیت آن و شیوه محاسبه مبلغ و پرداخت بین اجزا در عمل پیاده شده و این موضوع تعیینکننده میزان موفقیت هدف پیشبینی شده است یعنی منهای عواملی که به عنوان زیرساخت مطرح میشود، باید مدل و روشی ترسیم شود تا اجزای یاد شده بتوانند در آرامش و راحتی و با شرایط برد-برد به فعالیت بپردازند.
اکبریان اضافه کرد: بهترین موضوع برای کارکرد درست و عادلانه میان این اجزا، بازار آزاد است یعنی شرایطی که عرضه و تقاضا تعیینکننده نرخ و میزان تولید باشند.وی تصریح کرد: بازار در ایران یک مدل کوچک از تولید سنگآهن از مقیاس جهانی است. در بازار جهانی نیز عرضه و تقاضا تعیینکننده میزان قیمتهاست. متاسفانه این کار در ایران اجرایی نشده و هر زمان که کاری انجام شده، مقطعی بوده است یعنی اگر مزایده بوده، به طور محدود انجام شده است، برای نمونه، در بورس تنها چند شرکت فعال بودند. اکبریان تصریح کرد: دولت در نظر داشت بین شرکتهای تامینکننده و مصرفکننده ماده معدنی، حکمیتی انجام دهد و این کار را به رفتار دستوری تبدیل کرده است. درنتیجه، اعتقاد من این است که باید در این زمینه یک کمیته بازار تشکیل شود. در واقع وجود این کمیته برای هر صنفی ضروری است.
وی درباره وظایف این کمیته اظهار کرد: وظیفه این کمیته آن است که ظرفیتهای تولید و مصرف را نه تنها از نظر کمیت بلکه از نظر تناژ و کیفیت بررسی کنیم. برای نمونه مواد خامی تولید میشوند که استفاده داخلی ندارند. این مواد یا باید صادر شوند یا صنعتی برای این محصول معدنی ایجاد شود. یکی از مشکلاتی که شاید کمیته بازار بتواند آن را تعدیل کند، این است که ظرفیتهای کشور در تمامی مواد معدنی بررسی شوند و شرایطی که ما در معادن داریم برای آن صنایع تعریف شود تا بیشترین ارزش افزوده را به همراه داشته باشد. اکبریان بیان کرد: ما ابتدا صنعت را ایجاد کردیم سپس به دنبال آن بودیم که از کجا برای این صنعت ماده اولیه تامین کنیم. در برخی موارد مقدار موجودی مواد اولیه با میزان مصرف هماهنگی ندارد. به گفته وی، کمیته بازار باید بتواند ظرفیت تولید و مصرف را بررسی کند و سپس از راه قیمتگذاری به شیوه آزاد که عرضه و تقاضا تعیینکننده آن است و یکی از فرمولهای آن مزایده آزاد است را اجرایی کند. یکی از مدلهای دیگر تسهیل، ارائه و اجرای معاملههاست به ویژه برای موارد کوچک که به طور موردی فعالیت دارند و ممکن است نتوانند ضمانتهای لازم را ارائه دهند. بهتر است ظرفیت آنها نیز در این کمیته بازار به طور متمرکز شناسایی شده و با یک مصرفکننده بزرگ قرارداد بسته شود تا تامینکننده باشند. اکبریان افزود: در نهایت، تفکر کمیته بازار به بحث کنسرسیومها از جمله کنسرسیوم تامین، صادرات، اکتشاف و... میرسد. این کنسرسیومها میتوانند از توانهای کوچک در حل مشکلات بزرگ استفاده کنند. کمیته بازار علاوه بر ظرفیتسنجی در آینده میتواند مشکلات و خلاهای بازار را بزرگنمایی کند تا بتوانیم آنها را تشخیص داده و برطرف کنیم.
وجود کمیته بازار
این موضوع در حالی مطرح میشود که چندی پیش مدیریت اقتصادی و توسعه سرمایهگذاری ایمیدرو با اشاره به آمارهای تولید و صادرات در حوزه سنگآهن بیان کرد: در ۸ ماه نخست ۱۳۹۶، ۱۲/۵ میلیون تن سنگآهن به صورت دانهبندی و کنسانتره صادر شده که ارزشی حدود ۷۰۰ میلیون دلار دارد. این رقم در یک سال حدود ۱۸-۱۷ میلیون تن خواهد بود. اگر آهن محتوای این مقدار صادرات را در نظر بگیریم، به نوعی در حال صادرات ۱۰/۴ میلیون تن فولاد کشور هستیم.به گزارش صمت، امیر صباغ در جلسه شورای سیاستگذاری پنجمین همایش سنگآهن ایران تحلیل کرد: دلیل اینکه تولیدکنندگان سنگآهن، محصول خود را صادر میکنند این است که در کشور حدود ۲۹ میلیون تن ظرفیت تولید فولاد داریم که بازار داخلی ندارد و فولادسازان نمیتوانند سنگآهن را جذب کنند. به گفته وی، در صنعت سنگآهن، به بازار جهانی بسیار وابسته هستیم. صباغ افزود: اگر فولادسازها نتوانند تقاضای داخلی ۳۰ میلیون تن فولاد را ایجاد کنند،
وابستگی سنگآهنیها به بازار چین بسیار زیاد میشود و چون عیار متوسط سنگآهن ایران بالا نیست به شدت آسیب خواهند دید. وی با بیان اینکه برای همایش، وجود یک کمیته بازار ضروری است، تصریح کرد: ورلد استیل، تحلیلی دارد مبنی بر اینکه برای افزایش تولید فولاد به میزان سالانه ۳۰ میلیون تن باید برای مصرف این مقدار در داخل، GDP کشور ۱۰۰۰ میلیارد دلار باشد. این رقم در ایران هماکنون حدود ۴۰۰ میلیارد دلار است؛ بنابراین ما نباید به امید رشد تقاضای فولاد در داخل باشیم. صباغ افزود: ضمن حمایت از افزایش صادرات فولاد پیشنهاد میکنم به دلیل همبستگی بسیار زیاد سنگآهن با رشد ظرفیت تولید فولاد و کیفیت مصرف فولاد، بهتر است این دو موضوع با هم بررسی شده و تحلیل شوند.با تشکیل کمیته بازار در هر حوزهای به ویژه حوزه سنگآهن، این امید وجود دارد که چالشهای موجود در این بخش شناسایی شده و فعالیتی به روز و گام به گام با تغییرات بازار جهانی رخ دهد.
دیدگاهتان را بنویسید