زغال‌سنگ به روزهای طلایی‌اش در امریکا برمی‌گردد؟
دنیای معدن -احیای استخراج زغال‌سنگ در ایالات متحده، نقطه اتکای محکمی برای دولت ترامپ به شمار می‌آید اما منتقدانش این سوال را طرح می‌کنند که آیا در شرایط کنونی بازار، تکیه زدن بر زغال‌سنگ ممکن است؟ تقاضا برای زغال‌سنگ در بازار جهانی رو به کاهش است و بهای انرژی‌های تجدیدپذیر به طور مستمر ارزان می‌شود.
به نقل از ماینینگ فناوری یکی از به‌یادماندنی‌ترین شعارهای تبلیغاتی حزب جمهوری‌خواه ایالات متحده امریکا این بود: «ترامپ زغال‌سنگ را احیا می‌کند» و این وعده برای ساکنان مناطق وسیعی از ایالات متحده که روزگاری به دلیل درآمدهای برآمده از زغال سنگی رفاه مطلوب داشتند، امیدها را زنده کرد و به جمع‌آوری هزاران رای برای ترامپ انجامید. ترامپ نیز پس از پیروزی در ماه مارس امسال (اسفند گذشته) برای انجام وعده‌اش دستور حمایت از صنعت زغال‌سنگ را صادر کرد. زغال‌سنگ در دوران شکوفایی در امریکا محل درآمد هزارها کارگر بود. اکنون نیز تخمین زده می‌شود ۳/۹ میلیون تن ذخیره زغال‌سنگ در این کشور وجود داشته باشد که ۲۵۴/۹ میلیارد تن آن قابل بهره‌برداری است، اما در طول چند دهه گذشته، این صنعت فرسایشی شده است و پیامدهای ناخوشایند بسیاری را برای کسانی که از آن امرار معاش می‌کردند به دنبال داشته است. در سراسر جهان کشورها در حال فاصله گرفتن از سوخت‌های فسیلی هستند تا بتوانند انرژی مورد نیاز صنایع خود را از منابعی پایدار، جدید و تجدیدپذیر تامین کنند. برای نمونه، چین در ۹ ماه ابتدای سال گذشته میلادی (۲۰۱۶) به تنهایی ۲۰۵ هزار تن زغال‌سنگ از امریکا وارد کرد که این رقم در مدت زمان مشابه سال پیش از آن، ۲۳۰ هزار تن بود. این اتفاق می‌تواند نمونه و مثالی باشد برای رویه جهانی که از ریزش زغال‌سنگ در ایالات متحده امریکا حکایت دارد.
بازار زغال‌سنگ در تنگنا
از سال ۱۹۷۸ میلادی (۱۳۵۷ خورشیدی) تاکنون، سال گذشته میلادی بدترین سال برای بخش تولید زغال‌سنگ در امریکا بود و در دسترس بودن گاز طبیعی ارزان و فراوان، تقاضای زغال‌سنگ را به کنترل خود درآورده بود. در سال ۲۰۱۰ میلادی (۱۳۸۹خورشیدی) حدود نیمی از انرژی امریکا از طریق زغال‌سنگ تامین می‌شد، اما تا سال ۲۰۱۴ میلادی (۱۳۹۳خورشیدی) این مقدار به ۳۰درصد کاهش پیدا کرد. بنابر گفته اداره اطلاعات انرژی امریکا (US Energy Information Administration) تولید زغال‌سنگ در سال گذشته میلادی به ۷۴۶/۵ میلیون تن رسید که این رقم در سال ۲۰۱۴ میلادی ۱ میلیارد تن بود. بخش زیادی از این کاهش به دلیل تفاوت هزینه تولید انرژی با زغال‌سنگ در مقابل گاز است. یک نیروگاه استاندارد تازه ساخته شده که سوخت آن زغال‌سنگ است، برای تولید برق در هر مگاوات ساعت ۹۵/۱۰ دلار هزینه صرف می‌کند در حالی که تولید هر مگاوات ساعت برق در یک نیروگاه پیشرفته با سوخت گازی ۷۲/۶۰ دلار هزینه دارد که برابر با کاهش هزینه‌ای ۳۱درصدی است. در دولت اوباما، قوانین جدیدی به عنوان بخشی از تلاش جهانی برای کاهش انتشار گاز دی‌اکسیدکربن وضع و اجرا شدند. گزارش چشم‌انداز کاهش ۳۰درصدی انتشار
کربن در سال ۲۰۳۰ میلادی (۱۴۰۹ خورشیدی) از سوی این دولت ارائه شد، امکان اجرایی شدن آن سنجیده و برای دستیابی به آن هزینه‌هایی صرف شد و بین راهکارهایی که به منظور نیل به این هدف در نظر گرفته شده بود، بسته شدن نیروگاه‌های زغال‌سنگ مورنظر بود. در این چشم‌انداز نیروگاه‌های موجود و آنهایی که ساخته می‌شوند باید متعهد باشند کربنی که انتشار می‌دهند، در هر مگاوات ساعت ۱۱۰۰ پوند یا کمتر آن باشد. علاوه بر این طرح انرژی پاک اوباما نیز هدفی بود که دولت او بر آن تاکید داشت؛ همان هدفی که کمپین تبلیغاتی ترامپ ادعا می‌کرد کارکرد ندارد و مانع فعالیت نیروگاه‌های امریکا می‌شود، اما این کشور را به سمت و سوی منابع متفاوت‌تر و به عبارتی دیگر منابع کم‌کربن و پاک انرژی پیش می‌برد.در سال ۲۰۱۵ میلادی (۱۳۹۴خورشیدی)، باد و نور خورشید دوسوم از منابع جدید تولید انرژی در امریکا را تشکیل می‌دادند؛ این فناوری‌ها به شکل روزافزون رو به رواج و ارزان‌تر شدن هستند، بنا بر گفته شرکت خدمات مالی مودی در امریکا برآورد می‌شود برای برقی که توربین‌های بادی در مزارع بزرگ تولید می‌کنند، در هر مگاوات ساعت ۲۰ دلار هزینه شود و این هزینه در مقایسه با برقی که
نیروگاه‌های زغال‌سنگ در نیویورک‌سیتی تولید می‌کنند و در هر مگاوات ساعت ۳۰ دلار هزینه می‌برد، تفاوت چشمگیری دارد. بنا بر گزارشی که مرکز سیاست جهانی انرژی کلمبیا در نیویورک منتشر کرده است، دلایل کسادی بازار زغال‌سنگ ۴۹درصد مربوط به گاز طبیعی، ۲۶درصد ناشی از کاهش تقاضا، ۱۸درصد برآمده از انرژی تجدیدپذیر و ۳ تا ۵درصد به دلیل قوانین وضع شده در دوران اوباماست.
تاثیرات دولت ترامپ
در نهایت کمپین حمایت از زغال‌سنگ ترامپ با حمایت شرکت‌های بزرگ استخراج زغال‌سنگ امریکا مانند «پی‌بادی‌انرژی» موفق به ورود به دولت شد و طرح دولت ترامپ برای کمک به رشد بخش زغال‌سنگ در نخستین روز کاری او به عنوان رئیس‌جمهوری امریکا با تحسین طرفدارانش آغاز شد. طرفداران ترامپ می‌گویند: رویکردی که او اتخاذ کرده در زمینه حمایت از بازار و بهبود اوضاع اقتصادی جامعه امریکاست. تعداد افرادی که در بخش زغال‌سنگ مشغول هستند، به طور چشمگیری افت کرده است، تنها در سال گذشته ۷۵۰۰ شغل وابسته به استخراج زغال‌سنگ از بین رفت و ۵۰ هزار شغل نیز بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ میلادی (۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱ خورشیدی) از بین رفتند. این در حالی است که بخشی از این افت در میزان مشاغل به دلیل اجرای فناوری‌های پیشرفته و استفاده از ابزار خودکار در فنون معدنکاری است و کمبود تقاضای بازار و شرایط آب و هوایی که از نظر اقتصادی چالش‌آور است نیز فاکتوری چشمگیر شمرده می‌شود. در طول دوره ریاست‌جمهوری اوباما ۲۲ هزار و ۷۰۰ قانون جدید در صنایع گوناگون وضع و اجرا شد که بسیاری از این قوانین بر بخش معدن تاثیرگذار بودند و هزینه‌های میلیاردی برای این بخش به بار آوردند.
معادنی که نمی‌توانستند از عهده اجرای این قوانین برآیند، از سرویس خارج می‌شدند. دستور اجرایی ترامپ در ماه مارس همه قوانین جاری از جمله قانون «حفاظت از جریانات» را متوقف کرد. بر اساس این قانون محدودیت وارده باطله‌های زغال سنگی برطرف شد، این باطله‌ها می‌توانند به جریانات آبی اطراف معدن ورود پیدا کنند. شرکت‌های معدنی باید آبراهه‌ها را سالم‌سازی کرده و مناطق حفاری شده را به شرایط گذشته برمی‌گرداندند تا بتوانند فعالیت‌های خود را از سر بگیرند. وزارت داخلی امریکا برآورد می‌کند که اگر این قوانین ادامه پیدا می‌کرد هزینه ۸۱ میلیون دلاری برای صنعت زغال‌سنگ دربرداشت.
لغو قوانین نخستین اقدامی بود که ترامپ در این راستا انجام داد، اما برجسته‌ترین اقدام او، اعلام خروج ایالات متحده امریکا از توافق آب و هوایی است. اول ژوئن (۱۱ خرداد) او گفت: بنا بر گفته انجمن پژوهشی اقتصاد ملی، انطباق با قوانین توافقنامه پاریس و محدودیت‌های سختگیرانه آن در زمینه انرژی تا سال ۲۰۲۵ میلادی (۱۴۰۴خورشیدی) ۲/۷ میلیون شغل از دست رفته برای امریکا بر جای خواهد گذاشت. همچنین همراهی با تعهداتی که دولت پیشین آنها را متعهد شده بود تا سال ۲۰۲۴ میلادی (۱۴۰۳خورشیدی) برای بخش کاغذ ۱۲درصد، سیمان ۲۳درصد، آهن و فولاد ۳۸درصد و زغال‌سنگ ۸۶درصد کاهش تولید در پی خواهد داشت.
زغال‌سنگ به دنبال توسعه بازار
امروز صنعت زغال‌سنگ در امریکا برای بقا نیاز به متنوع کردن بازار خود دارد. جانت گِلیسی مدیرعامل انجمن ملی زغال‌سنگ امریکا در این باره می‌گوید: توسعه حرفه‌ای برای زغال‌سنگ به معنای توسعه بازارهای جدید در این بخش است، برای نمونه استفاده از دی اکسید کربن برای پالایش نفت و استفاده از زغال‌سنگ برای تولید مواد شیمیایی، کود، عناصر نادر خاکی و سوخت مورد نیاز برای حمل‌ونقل. و در نهایت اقدام ترامپ برای پشتیبانی از صنعت زغال‌سنگ سبب نگرانی فعالان محیط‌زیست جهان شده است و پاسخ انجمن ملی زغال‌سنگ امریکا به این نگرانی‌ها این است: پشتیبانی از زغال‌سنگ به معنای پشتیبانی از فناوری جذب و ذخیره کربن است! زغال‌سنگ باید نقش ویژه‌ای در بخش انرژی امریکا داشته باشد، اما به معنای توقف فعالیت‌های مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر نیست و این منابع، انرژی موردنیاز ما را تامین نمی‌کنند. در این بین بزرگترین مانع برای طرح‌های ترامپ اوضاع اقتصادی فعلی است، در بازار امروز تولید زغال‌سنگ امریکا در مقیاسی بزرگ چندان تحریک‌کننده نیست، گاز طبیعی ارزان است و جایگاه خود را در بازار جهانی پیدا کرده و بهای انرژی‌های تجدیدپذیر نیز رو به کاهش است. با این
همه زغال‌سنگ نقش مهمی در بخش انرژی امریکا در سال‌های پیش رو خواهد داشت و حمایت از تنوع‌سازی زغال‌سنگ و استقبال از جذب و ذخیره کربن به منظور کاهش آثار آن بر آب و هوا خوب است، اما برای جبران بیکاری‌هایی که این صنعت تا اکنون تجربه کرده و می‌کند دیگر کافی نیست. در سال ۲۰۰۸ میلادی (۱۳۸۷خورشیدی) نیروگاه‌های بادی ۸۵ هزار شغل در امریکا ایجاد کردند که نسبت به سال پیش از آن رشد ۷۰درصدی داشته است.
دیدگاهتان را بنویسید