نگرانی از منتفی شدن ثبت جهانی جنگل های هیرکانی/ معدنکاوی در مغایرت با مصوبه شورای امنیت ملی

ناصر مقدسی، رئیس شورای عالی جنگل، مراتع و آبخیزداری کشور با اظهار بی اطلاعی از صورتجلسه اخیر «هیأت حل اختلاف استانی ماده 24 مکرر قانون معادن در مازندران» که بر اساس آن مجوز اکتشاف معدن در 11 هزار و 200 هکتار از جنگل های منطقه حفاظت شده البرز مرکزی شمالی را صادر کرده به «ایران» گفت: برای هر گونه تصمیم گیری در مورد جنگل ها و انجام فعالیت های عمرانی و معدنی در محدوده های جنگلی کشور باید از سازمان جنگل ها و مراتع استعلام شود که متأسفانه در این مورد اصلاً از ما استعلامی نشده اما به محض اطلاع وارد عمل شدیم و در حال پیگیری موضوع هستیم تا جلوی این کار گرفته شود.

این مقام عالی جنگل همچنین افزود: براساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی هر گونه ساخت و ساز و تغییر کاربری در سراسر پهنه البرز مرکزی به دلیل حساسیت بالای حوضه های آبخیز کلانشهر تهران و تأمین آب شرب پایتخت ممنوع اعلام شده و عمر این مصوبه به سال 83 برمی گردد. مقدسی گفت: خوشبختانه سازمان حفاظت محیط زیست که قائم مقام قانونی دولت در مناطق حفاظت شده است با این اقدام مخالفت کرده و سازمان جنگل ها نیز هرگز موافق واگذاری جنگل برای اکتشاف و بهره برداری از معادن در همین اندک لکه های باقیمانده های جنگلی کشور نیست

او بیان کرد: «متأسفانه با اینکه دولت تشکیل «کارگروه ماده 24 مکرر قانون معادن» را در استان ها مردود اعلام کرده بود اما در استان مازندران بی توجه به تصمیم دولت این کارگروه را تشکیل دادند که این کار خلاف مقررات و قانون است. از سوی دیگر بر اساس توافقات صورت گرفته هرگونه معادن جدید در مناطق حفاظت شده کشور اکنون 15-10 سال است که ممنوع شده و مقرر شده بود که معادن در دست بهره برداری نیز ساماندهی شده تا دیگر به سبک و سیاق قدیم کار نکنند نه اینکه برای معادن جدید آن هم در بخش های جنگلی برنامه اکتشاف و سپس بهره برداری طراحی شود.

پیش از این مسئولان سازمان محیط زیست و میراث فرهنگی با معدنکاوی در جنگل های البرزمرکزی شمالی اعلام مخالفت کرده بودند و این امر را مانع از ثبت جهانی جنگل های هیرکانی در یونسکو و مغایر با مصوبه اخیر برای طرح تنفس جنگل اعلام کرده بودند. بر اساس «ماده 24 قانون معادن» مصوب سال 1392 مجلس شورای اسلامی، در صورتی که سازمان صنعت و معدن استان به پاسخ استعلام از دستگاه های اجرایی اعتراض داشته باشد، موضوع به هیأت حل اختلاف موضوع ماده ۲۴ مکرر ارجاع شده تا حداکثر ظرف 15 روز در مورد آن تعیین تکلیف شود.» اما از آنجا که ترکیب اعضای هیأت حل اختلاف استانی همگی از موافقان معدنکاوی بوده و عمدتاً رأی به نفع معدنکاوان صادر می شد، این قانون بارها از سوی سازمان محیط زیست مورد اعتراض قرار گرفت و دولت یازدهم نیز با استناد به اینکه «ارجاع اعتراض به هیأت موصوف منجر به ورود غیرتخصصی و ایجاد مخاطرات انسانی، تهدید سلامت شهروندان و هدررفت منابع راهبردی کشور می شود و از سوی دیگر، مسائل فنی و توجیهات زیست محیطی و ارزش ها و کارکردهای مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست و ضوابط زیست محیطی خاص حاکم بر فعالیت های معدنی خارج از تخصص اعضای هیأت مذکور است،» هرگونه تصمیم گیری در مورد معادن مورد اختلاف محیط زیست و معادن را از حیطه کار «کمیته ماده 24 مکرر استانی» خارج و به کارگروه دیگری در تهران محول کرده بود با این حال بی توجه به دستور رئیس جمهوری و ابلاغیه شورای عالی معادن کشور، مسئولان استان مازندران چند روز قبل با برگزاری کمیته ماده 24 مکرر استانی، مجوز اکتشاف معدن در محدوده ای به وسعت بیش از 11هزار هکتار از جنگل های شمال را صادر کردند.

حسینعلی ابراهیمی، مدیرکل محیط زیست استان مازندران نیز در این باره به «ایران» گفت: براساس تبصره 4 ماده 31 قانون حفاظت از جنگل ها و مراتع، و ماده 16 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست واگذاری مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست ممنوع است و چون اکتشاف عموماً مساوی با بهره برداری است و انجام بهره برداری نیز مستلزم واگذاری مناطق است، سازمان محیط زیست با انجام معدنکاوی در زون امن منطقه حفاظت شده البرز مرکزی که پوشیده از جنگل های انبوه و مراتع درجه یک است، صد درصد مخالف است.
وی افزود: صدور مجوز معدنکاوی در جنگل های حفاظت شده البرز مرکزی نه تنها مغایر با قوانین است بلکه حتی به مصلحت کشور و حفظ پایداری جنگل ها هم نیست و برای همین دولت محترم طرح تنفس جنگل را تهیه و به اجرا گذاشته تا دیگر شاهد قطع هیچ درختی و تخریب هیچ اکوسیستم جنگلی در کشور نباشیم نه اینکه جلوی چوب بری را بگیریم و معادن شروع به فعالیت در جنگل ها کنند و این امر مغایر با سیاست زیست محیطی دولت است.

منطقه حفاظت شده البرز مرکزی شمالی با وسعتی بالغ بر 280 هزار هکتار یکی از بهترین زیستگاه های مرال و پلنگ و کل و بز در کشور است که بخش های وسیعی از آن پوشیده از جنگل است و در انتظار ثبت یونسکو برای جهانی شدن است که هر گونه فعالیت معدنی در آن می تواند پرونده ثبت این اثر طبیعی ملی را برای همیشه مختومه اعلام کند.