سایه‌های تاریک بر صنعت سیمان و بتن در ایران
دنیای معدن - همایش و نمایشگاه جانبی «صنعت سیمان و افق پیش‌رو» ۲۸ و ۲۹ مهر ۱۳۹۵ به همت دانشگاه حکیم سبزواری، کارخانه سیمان سبزوار، ماهنامه علمی، فنی و اقتصادی سیمان و با حمایت سیویلیکا در شهر تهران برگزارشد.
به‌دلیل گستردگی و افزایش کارخانه‌های سیمان در ایران، در سال‌های گذشته سمینارها و نمایشگاه‌های متعددی درباره صنعت سیمان تشکیل شده است. این سمینارها بیشتر به همت انجمن صنفی کارخانه‌های سیمان، دانشگاه‌ها و برخی موسسه‌ها تشکیل شده و در هریک موضوع‌های خاص مورد بحث قرار گرفته و بیشتر اوقات نمایشگاه جانبی از شرکت‌های مرتبط با صنعت سیمان در کنار آن تشکیل و ماشین‌آلات، تجهیزات و خدمات مورد نیاز صنعت سیمان در آن ارائه شده است. دانشگاه حکیم سبزواری، شرکت سیمان لار سبزوار و ماهنامه علمی- فنی- اقتصادی سیمان از چند سال پیش همکاری ثمربخشی را آغاز کرده‌اند و توانسته‌اند همکاری صنعت و دانشگاه را تا حدود زیادی محقق کنند. مهمترین محورهای همایش عبارت بودند از انرژی و محیط‌زیست در صنعت سیمان، اقتصاد محیط‌زیست و انرژی و توسعه پایدار در صنعت سیمان، ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست (HSE) در صنعت سیمان، کنترل کیفیت و استانداردها در صنعت سیمان، بهینه‌سازی و ارتقای فناوری‌های تولید در صنعت سیمان، بهینه‌سازی مصرف انرژی و سوخت‌های جایگزین در صنعت سیمان، مدیریت اقتصادی و مهندسی فروش و حمل‌ونقل در صنعت سیمان، استراتژی و راهبردهای تعمیر و نگهداری دستگاه‌ها و تجهیزات در صنعت سیمان و کاربردها و عملکردهای نوین در صنعت سیمان.
رسیدن به بتن توانمند
علیرضا رحمتی، مدیر آزمایشگاه پاکدشت بتن در این همایش با موضوع «بررسی روند رشد مقاومت بتن با تیپ‌های مختلف سیمان» به ایراد سخنرانی پرداختند. به گزارش صمت، رحمتی در این سخنرانی عنوان کرد: یکی از موضوع‌های چالش‌برانگیز بین صنعت سیمان و بتن، آهنگ رشد مقاومت بتن و ارتباط آن با سیمان است. وی درباره این موضوع عنوان کرد: موضوع را از این دیدگاه که پرمصرف‌ترین سیمان‌های ایران که سیمان نوع ۱و ۲ باشد و پرمصرف‌ترین حالت تولید بتن در کشور که بتن با عیار۳۵۰ است را مورد بررسی قرار داده‌ایم. وی درباره این موضوع چالش‌برانگیز توضیح داد: در موارد متعدد مناقشه‌هایی بین کارفرما و پیمانکار و تولیدکننده سیمان به‌وجود آمده که سبب شده بسیاری از پروژه‌ها به منظور بررسی بیشتر به تعطیلی کشیده شوند تا اختلاف‌نظر بین تصمیم‌گیرندگان پروژه‌ها حل شود. رحمتی خاطرنشان کرد: یکی از اهداف سند جامع چشم‌انداز سال ۱۴۰۴ رسیدن به بتن‌های توانمند است، زیرا سیمانی که در کشور تولید می‌شود، محصول نهایی نیست. محصول نهایی بتنی است که با سیمان تولید می‌شود. بنابراین مهم این است که بدانیم چه خصوصیاتی از آن بتن در سال‌های آینده مورد انتظار است تا به بهترین
کیفیت مورد نظر برسیم.
مدیر آزمایشگاه پاکدشت بتن افزود: در سند چشم‌انداز سال ۱۴۰۴ که مصوب وزارت مسکن، راه و شهرسازی است، بر این موضوع تاکید شده است که باید به تولید بتن‌های توانمند دسترسی پیدا کنیم. رحمتی در ادامه خاطرنشان کرد: ۱۰ شاخص برای مقاومت بتن‌های توانمند برای ۱۴۰۴ تعریف شده است. از این‌رو می‌طلبد که برای رسیدن به چنین مقاومتی باید به‌درستی سیمان را شناخت تا از این طریق به تعامل مناسبی بین تولید سیمان و صنعت بتن رسید. وی درباره مقاومت بتن عنوان کرد: مقاومت مشخصه بتن در سن ۲۸ روز تعیین می‌شود؛ مدتی که مقاومت سیمان در آزمایشگاه روی ملات آزمایش می‌شود، سنی که در آزمایشگاه‌های دنیا پیگیری می‌شود تا از این طریق بتوان به محیط‌زیست نیز کمک کرد. رحمتی در ادامه توضیح داد: عوامل موثر بر رشد مقاومت بتن، مرطوب ماندن بتن بیش از ۸۰درصد است که یکی از مهمترین شاخص‌ها در رشد مقاومت بتن به‌شمار می‌رود. در کل خصوصیات شیمیایی و فیزیکی سیمان و توضیح دانه‌بندی آن از عوامل موثر بر این مقاومت محسوب می‌شوند که در سال‌های اخیر کارهای پژوهشی متعددی با این موضوع انجام شده است. از جمله عوامل دیگر نیز می‌توان به سیمان هیدراته نشده و مطلوب ماندن دمای
بتن و نسبت آب به سیمان بتن و همچنین وجود فضای کافی به منظور تشکیل محصولات حاصل از هیدراته شدن اشاره کرد.
استانداردهای بتن
رحمتی همچنین درباره موضوع استاندارد صنعت سیمان عنوان کرد: سیمان در دنیا استانداردهای بسیار متنوعی دارد. اما استانداردهایی که در خاورمیانه و به‌ویژه ایران مطرح است، استانداردهای اروپا است که در یکی دو سال گذشته با همکاری صنعت سیمان در انجمن تولیدکنندگان بتن آماده، استاندارد آن برمبنای استاندارد ایمن تدوین شده است. وی در ادامه افزود: استاندارد ۳۸۰ ملی در کشور ما ترکیبی از استانداردهای اروپایی است و این باعث می‌شود نوع سیمان تیپ ۱و۲ ما به طور حتم همان نوعی که در آی‌اس‌دی‌ام تعریف می‌شود، نباشد. مدیر آزمایشگاه پاکدشت بتن تاکید کرد: روند افزایش مقاومت سیمان را به سادگی می‌توان از طریق خصوصیات شیمیایی و فیزیکی سیمان تغییر داد و این موضوع را باید با توجه به شرایط داخلی انجام داد. رحمتی با اشاره به قوانینی که براساس تحقیقات خارجی شکل گرفته و مبنای قانونی برای ما شده، توضیح داد: متاسفانه برخی از آزمایش‌های مقاومت بتن در مرجع‌های خارجی به‌عنوان یک مرجع رسمی و مهم در صنعت سیمان کشور مطرح شده است و این سوءتفاهم‌ها منجر به این شده که تحقیقات خارجی به‌عنوان معیاری کامل ملاک تمام پروژه قرار گیرد و این موضوع مشکلات بسیاری
را برای صنعت سیمان و بتن به‌وجود آورده است. در صورتی که این برداشت از تحقیقات خارجی غلط است و به‌عنوان مطالعه موردی هم نباید مورد استفاده داخلی ما قرار گیرد. وی یادآور شد: در دنیا انجمن سیمان کانادا و انجمن سیمان امریکا از بزرگترین تولیدکنندگان دانش صنعت بتن و سیمان هستند که امیدواریم انجمن سیمان ایران به چنین قطبی تبدیل شود.
مهمترین مشکل بتن کشور
مدیر آزمایشگاه پاکدشت بتن درباره این موضوع که مهمترین مشکل صنعت سیمان در کشور سنگ‌دانه‌ها هستند، عنوان کرد: موضوع مهمی که باید به آن توجه کرد، این موضوع است که مقاومت‌های بتن در کشور ما در سطح بالایی قرار ندارد، البته این موضوع به بی‌کیفیتی بتن بازنمی‌گردد، چراکه تمامی سیمان‌های تولیدی ما دارای حداقل‌های استاندارد از نظر بین‌المللی هستند. وی در ادامه افزود: اما مهمترین مشکلی که در تولید بتن در کشور ما وجود دارد، کیفیت سیمان نیست، بلکه کیفیت سنگ‌دانه‌هایی است که در کشور در اختیار بتن‌سازها قرار می‌گیرد. رحمتی درباره این مشکل عنوان کرد: دانه‌بندی نامناسبی که در استانداردهای ۳۰۲ ملی مربوط به سنگ‌دانه بتن است به این موضوع برمی‌گردد که سنگ‌دانه‌ها در کشور ما پراکندگی‌های بسیار گسترده‌ای دارند و این سنگ‌دانه‌ها به‌صورت انبوه و صنعتی در صنعت بتن استفاده می‌شود که این موضوع موجب ایجاد ایرادهایی در صنعت بتن شده است و به اشتباه این مشکل را به گردن سیمانی‌ها می‌اندازند.
رحمتی تاکید کرد: سایه تاریکی که به آن پرداخته نمی‌شود، همین موضوع سنگ‌دانه‌های نامناسب است. این سنگ‌دانه‌های نامناسب باعث کاهش مقاومت بتن می‌شوند و پمپ‌پذیری بتن را به‌شدت دچار اشکال می‌کنند. از این‌رو موضوع ریزدانه‌ها می‌تواند به صنعت بتن کمک قابل توجهی کند. البته ریزدانه‌ها بیشتر در سطح رودخانه‌ها در نواحی استان مازندران یافت می‌شوند. از این‌رو می‌طلبد که صنعت سیمان، فشاری به صنعت شن و ماسه برای استاندارد کردن ریزدانه‌ها بیاورد.
دیدگاهتان را بنویسید