رکود مسکن، کمر صنایع فولاد و سیمان را خم کرد

از آنجا که بخش عمده تولیدات صنایع فولاد و سیمان در ساخت وساز و طرح های عمرانی مصرف می شود، در سال های اخیر رکود این دو حوزه توانسته گرد و خاک صنعت سیمان و آتش کوره صنعت فولاد را فروبنشاند. طبق آخرین آمار انجمن تولید کنندگان فولاد، مصرف ظاهری فولاد در سه ماهه نخست سال گذشته 4هزار و 994هزار تن بوده که این میزان در سه ماهه نخست سال جاری با 14درصد کاهش به 4هزار و 277هزار تن رسیده است.

آمریکا رتبه سیمانی ایران را گرفت

مدیرعامل هلدینگ سیمان فارس و خوزستان با اشاره به اینکه خمیرمایه توسعه و ساخت و ساز، سیمان است، از تأثیر قابل توجه رکود مسکن بر صنعت سیمان خبر می دهد. به گفته مرتضی لطفی در 10سال اخیر حدود 45میلیون تن ظرفیت جدید در صنعت سیمان کشور ایجاد شد که بر اثر آن ایران با ظرفیت تولید و مصرف 80میلیون تن در سال، رتبه چهارم دنیا را از آن خود کرد اما از اواخر سال 91با بروز رکود مسکن، صنعت سیمان نیز مانند هزار نوع تولید وابسته به بخش مسکن، دچار مشکل شد که بر اثر آن، ایران رتبه چهارم در رده بندی تولید و مصرف سیمان جهان را به آمریکا داد و خود به رده هفتم سقوط کرد.

لطفی در گفت وگو با همشهری، با اشاره به تاثیرگذاری ساخت وساز بر صنعت سیمان و همچنین کاهش 58و 48درصدی صدور پروانه ساختمانی در 2سال اخیر، می گوید: مصرف داخلی سیمان که با احتساب صادرات در سال 91تقریبا 65میلیون تن بود، بیش از 20درصد کاهش یافته و (بدون احتساب صادرات) به 45میلیون تن در سال 94رسیده است. برای سال 95نیز مصرف داخلی 40میلیون تن یعنی معادل نصف ظرفیت تولید، برآورد می شود که با توجه به روند 5 ماه نخست، برآورد درستی است.

به گفته مدیرعامل بزرگ ترین هلدینگ سیمان کشور، بازار مصرف سیمان داخلی در سال جاری نسبت به سال های گذشته حداقل 25درصد کاهش یافته که بخش عمده ای از آن متاثر از رکود ساخت وساز است. براین اساس انجمن صنفی تولیدکنندگان سیمان نیز برای سال 95پیش بینی کرده است معادل 70درصد از ظرفیت تولیدی خود، سیمان تحویل دهد درحالی که این صنعت در سال 91بیش از ظرفیت تولیدی، سیمان تحویل می داد.

به گفته وی پیش از رکود مسکن، ایران با ظرفیت تولید سالانه 80میلیون تن سیمان رتبه چهارم تولید و مصرف جهان را داشت اما فعلا به رتبه هفتم سقوط کرده و آمریکا با ظرفیت تولید سالانه 79میلیون تن، جای ایران را گرفته است. علاوه بر این، سرانه مصرف سیمان ایران نیز که در سال های بازسازی و نوسازی پس از جنگ به 750تن رسیده بود، در شرایط فعلی به 560کیلوگرم رسیده است. او درباره تأثیر رکود مسکن بر اشتغال در صنعت سیمان تصریح می کند: حدود 120تا 130هزار نفر مستقیما و شاید بیش از یک میلیون نفر غیرمستقیم در صنعت سیمان شاغل هستند، با رکود مسکن و کاهش فروش سیمان در کشور به دلیل خاص بودن نیروهای این صنعت به جز از نظر تعداد شیفت و میزان ساعات کار، تغییر چندان محسوسی در اشتغال این صنعت رخ نداده اما در مشاغلی که غیرمستقیم به سیمان وابسته هستند، وضعیت بدتر بوده است؛ به گونه ای که شغل حداقل 30درصد از شاغلان حوزه حمل ونقل سیمان از بین رفته است.

سقوط آزاد تولید فولاد با رکود مسکن

عضو هیأت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد به همشهری می گوید: درحالی که تغییرات مصرف سالانه فولاد در کشورها معمولا به یک تا 3درصد می رسد، مصرف ظاهری فولاد ایران (میزان تولید به اضافه واردات منهای صادرات) در بازه 4ساله 91تا 95 در یک سقوط آزاد فاجعه آمیز با افت 30درصدی مواجه شده و از 22میلیون تن مصرف در سال 91به کمتر از 16میلیون تن در شرایط فعلی رسیده است. به گفته سیدبهادر احرامیان، توان تولیدی فولاد ایران از حدود 12میلیون تن در سال 91به ظرفیت فعلی حدود 25میلیون تن رسیده است اما به دلیل رکود در 2بازار عمده مصرف فولاد، یعنی مسکن و طرح های عمرانی فعلا سالانه فقط حدود 17میلیون تن فولاد تولید می شود.

البته این فعال حوزه فولاد تصریح می کند: گرچه مصرف و تولید فولاد کاهش یافته اما در وضعیت اشتغال صنعت فولاد اتفاق چندان محسوسی رخ نداده است؛ چراکه بخش عمده این صنعت را شرکت های بزرگ دولتی تشکیل می دهند که باوجود رکود، تعدیل نیرو نکرده اند اما واحدهای کوچک و خصوصی زیادی به ویژه در صنعت نورد، با رکود مسکن و توقف طرح های عمرانی، زیان ده و تعطیل شده اند که البته وضعیت آنها در سایه سنگین واحدهای بزرگ دولتی دیده نشد.