10 تجربه جذب سرمایه خارجی در معدن طلای ساریگونی

امیر صباغ با بیان اینکه تکمیل طرح های توسعه زنجیره معدن کشور به حدود 50 میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارند، گفت: مهمترین راهکار تامین مالی همچون سایر کشورها، ورود سرمایه گذاران خارجی به پروژه های معدنی کشور است و دولت باید الزامات مورد نظر برای ترغیب سرمایه گذاری خارجی (نظیر فضای کسب و کار، سیاسی، قانونی، آمار و غیره) را فراهم سازد. وی ادامه داد: با این هدف، کارگروه به روز آوری استراتژی های بین المللی ایمیدرو تشکیل شد که در فاز نخست، به دنبال مستندسازی تجربیات فعالان بخش معدن کشور هستیم که معدن ساریگونی، نقطه آغاز این حرکت است.

مدیر برنامه ریزی و نظارت راهبردی ایمیدرو با اشاره به نکات مثبت طرح معدن ساریگونی، بیان داشت: «تثبیت نرخ حقوق دولتی معدن به میزان 3 درصد قیمت شمش طلا در بازه بلند مدت»، « توافق معافیت مالیاتی 8 ساله برای سرمایه گذار در چارچوب قانون جلب سرمایه خارجی (fippa)» و «دریافت مجوز از وزارت اقتصاد به منظور حذف تعرفه گمرکی در واردات تجهیزات طرح» از جمله تجارب مثبت جذب سرمایه در این پروژه معدنی است که مشابه سایر کشورها صورت گرفت.
وی با بیان اینکه تجارب فوق در سایر طرح های معدنی به عنوان الگوی جذب سرمایه خارجی باید مورد توجه قرار گیرد، افزود: در پروژه های معدنی، سرمایه گذار خارجی، وظیفه تامین سرمایه را دارد،‌ به همین سبب انتظار سهام حداکثری طرح را دارند اما در مقابل، شرکت های ایرانی تلاش می کنند سهام بالای 50 درصد داشته باشند که در برخی موارد غیر منطقی بوده و منجر به قفل شدن مذاکرات و عدم توافق می شود. با اینحال در طرح معدن ساریگونی با ترکیب مناسب سهام داخلی - خارجی (30-70 درصد) کار با موفقیت پیش رفت.
مدیر برنامه ریزی و نظارت راهبردی ایمیدرو با اشاره به موضوع «مجوزها» به عنوان یکی از تجربه های مستند سازی شده در معدن ساریگونی، اظهار داشت: فرآیند دریافت مجوزها شامل گواهی کشف، بهره برداری، محیط زیست و زیربنایی بسیار طولانی بوده و دولت در عمل نتوانست کمک چندانی به تسریع آن فرایند کند. وی یادآور شد: بر خلاف سایر کشورهای جهان، در ایران، حق ملی شدن طرح به دولت داده شده است که یک چالش اساسی در جذب سرمایه خارجی محسوب می شود.
وی افزود: در مورد فروش طلا نیز، بانک مرکزی متعهد به خرید طلا یا مجوز صادرات شده که متاسفانه تاکنون هیچ اقدامی صورت نگرفته است. از سوی دیگر، یکی از مشکلات پیش رو، اخذ 9درصد مالیات بر ارزش افزوده از فروش داخلی طلا است.
صباغ «زیرساخت» را یکی دیگر از تجربه های معدنی مستند سازی شده دانست و تصریح کرد: آب مورد نیاز مجتمع طلای ساریگونی با استفاده از پساب شهری با احداث 32 کیلومتر خط انتقال و یک ایستگاه فاضلاب توسط سرمایه گذار خارجی تامین شده که در این شرایط، برای رفع مشکل معارضان محلی، سرمایه گذار خارجی هزینه های زیادی نیز متقبل شده است.
وی ادامه داد: با توجه به انجام نشدن اکتشاف و شناسایی ذخایر معدن ساریگونی همچون سایر ذخایر معدنی مطابق استانداردهای بین المللی (JORC)، اختلاف در ثبت ذخیره این معدن بین سرمایه گذار خارجی و وزارت صنعت، معدن و تجارت وجود دارد.
صباغ یادآور شد: معمولا مسئولیت اجتماعی معادن در دنیا شامل کمک به مردم و محدوده تاثیر پذیر معدن است اما در ایران، علاوه بر این موارد، نهادهای دیگر را نیز شامل می شود که شرکت های خارجی این موضوع را نمی پذیرند.
طرح تجهیز و استحصال معدن طلای ساریگونی با ظرفیت 2 تن پس از تغییر 2 سرمایه گذار، در نهایت توسط شرکت قزاقستانی و ایرانی اجرا و در تاریخ 15 بهمن 94 به بهره برداری رسید.