زغال‌سنگ و توافق آب و هوایی پاریس
دنیای معدن -۱۹۵ کشور، توافق آب و هوایی پاریس را امضا کردند که امریکا و چین هم در گروه آنها هستند.
این دو کشور که بزرگترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه‌ای در جهان هستند با هدف جلوگیری از توسعه انتشار گازهای گلخانه‌ای به این توافق پیوسته‌اند. این توافقنامه با هدف پیشگیری از گرم شدن تدریجی کره زمین و آثار زیانبار آن از سوی این کشورها در ۲۱ شهریور(۱۲سپتامبر ۲۰۱۵) امضا شد. بر اساس این توافق انتشار گازهای گلخانه‌ای باید در اندازه‌ای تثبیت شود که متوسط گرمای کره زمین به نسبت دمای زمان پیش از دوران صنعتی شدن در بیشترین حالت تا یک و نیم درجه افزایش داشته باشد. زغال‌سنگ یکی از پر مصرف‌ترین، آلوده‌کننده‌ترین و ارزان‌ترین سوخت‌های فسیلی است که استخراج و مصرف آن موجب انتشار مقادیر زیادی گازهای گلخانه‌ای می‌شود و در گرم شدن تدریجی کره زمین بیشترین تاثیر را دارد. استخراج هر متر مکعب زغال‌سنگ بسته به کیفیت آن تا ۱۸ متر مکعب گاز متان تولید می‌کند و مصرف آن نیز میزان زیادی گاز کربنیک و گازهای گوگردی را تولید و به فضا منتقل می‌کند. زغال‌سنگ تامین‌کننده تا ۸۰ درصد برق بعضی کشورها و ۴۰ درصد برق جهان است. این در حالی است که توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و خورشیدی، رشد کندی دارد و حذف تدریجی نیروگاه‌های اتمی هم به توسعه زغال سنگ دامن زده است. قرار بود سوخت اتمی جایگزین تدریجی زغال‌سنگ باشد اما واقعه نیروگاه چرنوبیل و حادثه فوکوشیما منجر به تعطیلی تعداد زیادی از این نیروگاه‌ها در امریکا، آلمان و ژاپن شد و پیش‌بینی می‌شود دست‌کم تا ۲۰ سال آینده مصرف زغال سنگ به عنوان سوخت ارزان اما آلوده‌کننده برای نیروگاه‌ها قابل جایگزین نباشد و اجرای مفاد توافقنامه پاریس مشکل است. در نتیجه باید شاهد گرم شدن تدریجی کره زمین و آثار زیانبار آن از جمله آب شدن یخ‌های قطبی، بالا آمدن آب اقیانوس‌ها، خشکسالی و جاری شدن سیل‌های مخرب در کره زمین باشیم. همچنین به دلیل خروج امریکا از این پیمان بر سر مسائل اقتصادی و قادر نبودن بسیاری از کشورها در اجرای مفاد این توافقنامه و اینکه در شرایط حاضر زغال‌سنگ ارزان‌ترین سوخت موجود در جهان است، جایگزینی آن با سوخت‌های دیگر بسیار هزینه‌بر است و اجرای مفاد توافقنامه آب و هوایی پاریس تا اندازه زیادی برای کشورهای متعهد، غیرعملی است. چنین به نظر می‌رسد که تا پایان ذخایر قابل استخراج، مصرف زغال‌سنگ ادامه داشته باشد و شاهد آثار زیانبار مصرف آن روی کره زمین باشیم. در نهایت باید در جست‌وجوی راه‌هایی باشیم که با ادامه مصرف این ماده بتواند گازهای آلاینده حاصل از استخراج و مصرف زغال‌سنگ را به کمترین میزان برساند. یکی از راه‌هایی که حدود ۱۰ سال گذشته پیشنهاد شد، اخذ مالیات بر اساس میزان تصاعد گازهای مضر از صاحبان نیروگاه‌ها بود تا برای کم شدن میزان مالیات پرداختی به دنبال راه‌ها و فناوری‌هایی باشند که میزان تصاعد گازهای خروجی حاصل از سوخت را کمتر کرده و مالیات کمتری پرداخت کنند اما تاکنون اجرایی نشده و بنابراین باید منتظر ابداع راه‌های موثر و مفید دیگری باشیم تا شاید بتوانیم از انتشار این آلاینده‌ها و آثار زیانبار آنها بر کره زمین جلوگیری کنیم.
بهرام فرزاد / کارشناس زغال سنگ
دیدگاهتان را بنویسید